Alessandro Stradella (Rome 1644-Genua 1682) was een Italiaans componist, zanger en violist.
Hoewel veel feiten over zijn leven ontbreken, werden in de 19e eeuw toch drie opera's gewijd aan zijn kleurrijke biografie, onder meer Alessandro Stradella van Friedrich Flotow (1844). Stradella bracht het grootste deel van zijn leven door in Rome, waar hij componeerde in opdracht van koningin Christina van Zweden en de familie Colonna. Veel van zijn werken voor het theater waren prologen en intermezzi voor opera's van Cesti en Cavalli, die weer werden opgevoerd in het nieuwe Tordinoni Theater in 1671-72. Zijn leven was vol schandalen en liefdesavonturen. In 1677 vluchtte hij voor zijn leven uit Rome en kwam via Venetië en Turijn in Genua terecht, waar zijn enige komische opera il trespolo tutore werd opgevoerd en verschillende andere opera's. Hij werd in Genua vermoord in 1682, vermoedelijk uit wraak voor een van zijn vele liefdesaffaires.
Stradella's muziek werd in de verre omstreken bewonderd, tot zelfs in Engeland. Hij hanteerde een heldere aansprekende taal vol woorden sfeerschildering en met veel aandacht voor interessante middenstemmen en contrapunt. Stradella schreef vooral vocale muziek, opera, oratoria, Latijnse kerkmuziek, cantates en enkele instrumentale werken. De instrumentele bezetting in sommige opera's bestaat uit slechts twee vioolpartijen en basso continuo, terwijl die bezetting in zijn oratorium 5. Giovanni Battista (1675) juist weer rijk is naar het Romeinse voorbeeld van het concerto grosso. De meeste instrumentale werken zijn zogenaamde kerksonates (sonata da chiesa). Eén ervan, de Sonata di viole, is het allereerste bekende concerto grosso, en stond vermoedelijk model voor de Concerti grossi op. 6 van Corelli.
Oeuvre
Ca. 30 muziektheaterwerken (prologen, intermezzi en opera's); 6 oratoria, ca. 200 cantates; 27 instrumentale werken (vooral kerksonates).
