Het exportpakket van ontwikkelingslanden bestaat vaak uit onbewerkte grondstoffen door gebrek aan geschoolde werknemers, voldoende technische kennis of kapitaal. Omdat grondstofprijzen op de wereldmarkt aan schommelingen onderhevig zijn, is een land erg kwetsbaar in zijn betalingsbalanspositie, vooral als het slechts één bepaalde grondstof exporteert.
Verbreding van het exportpakket, diversificatie, kan tegenvallers bij het ene exportartikel compenseren met andere artikelen.
Vaak is de betalingsbalanspositie van een ontwikkelingsland zwak. Redenen hiervoor kunnen zijn misoogsten, de stijging van de energieprijzen, of het ontwikkelen van vervangende produkten (substituten) of goedkopere kapitaalintensieve produktietechnieken door de rijke lan-den.
Om te grote schommelingen van grondstofprijzen tegen te gaan, hebben sommige exportlanden een grondstoffenkartel gesloten. Het bekendste voorbeeld is de OPEC.
Toch worden de moeilijkheden zelden geheel opgelost. Soms zijn er politieke problemen tussen de betrokken landen. Ook is het aantal producenten vaak te groot met als gevolg dat afspraken over produktiebeperking geregeld ontdoken worden. Verder zijn er door het grote aanbod moeilijk prijsafspraken te maken. Misschien kan het aanleggen van buffervoorraden een stabilisering van de grondstofprijzen gunstig beïnvloeden, hoewel pogingen hiertoe in het verleden vaak op grote mislukkingen zijn uitgelopen.
