De som van belastingen, sociale premies en niet-belastingmiddelen als aardgasbaten, retributies en dergelijke. Als de collectieve lasten stijgen, kan dit onder andere als gevolg hebben:
-Daling van de koopkracht van de consumenten, waardoor de vraag naar nieuwe goederen afneemt. Dit kan weer een daling van de werkgelegenheid tot gevolg hebben.
-De rendementspositie van de bedrijven gaat achteruit, waardoor de investeringen teruglopen. Dit heeft ook negatieve effecten op de werkgelegenheid.
-Ook de concurrentiepositie van het bedrijfsleven ten opzichte van het buitenland wordt zwakker; de gestegen collectieve lasten worden namelijk in de prijzen doorberekend. Hierdoor kan eveneens de werkgelegenheid in gevaar komen.
