internationale vereeniging tot zedelijke veredeling van het individu en vorming van een algemeenen menschenbond op grondslag van humaniteit en verdraagzaamheid. Deze doeleinden worden in symbolen uitgedrukt, die het object vormen van geheime ritueele handelingen. Uit een oorspronkelijk Middeleeuwsche organisatie in Engeland ontwikkelde zij zich, na haar opheffing in 1547, in humanistischen zin en verkreeg in 1717 haar tegenwoordigen vorm.
De Engelsche V. die zeer verspreid is, draagt een conservatieven geest en is geloovig. De V. in de Romaansche landen is den godsdienst vijandig gezind. In Germaansche landen berust zij op een christendom zonder dogma’s of een meer of min orthodox protestantisme, en is nationaal en onpolitiek georiënteerd.
De Katholieke Kerk heeft herhaaldelijk de V. veroordeeld. Zij stelt haar gelijk met vereenigingen, die tegen Kerk en Staat werken en verbiedt het lidmaatschap op straffe van → excommunicatie. Zij doet dit, omdat de V. de Katholieke Kerk niet als Kerk van Christus erkent, door haar tolerantie het absolute karakter van het christendom loochent, rationalistisch is, en het gevaar in zich draagt van vrijdenkerij en godsdiensthaat.
In 1931 waren er in:
Europa: 8.357 loges met 741.735 broeders; Azië: 102 loges met 7.000 broeders; Noord-Amerika: 18.000 loges met 3.509.000 broeders; Middel- en Zuid-Amerika: 953 loges met 85.000 broeders; Australië: 2.020 loges met 192.300 broeders.
Sindsdien is de Duitsche V. opgeheven (722 loges en 76.360 broeders).
