of anatoxinen (geneesk.) zijn → toxinen, waaraan men op bepaalde wijzen (bijv. door formaline) hun vergiftig karakter ontnomen heeft, zonder dat daarbij de eigenschap van toxinen verloren gaat om, in het dierlijk lichaam gebracht, daar specifieke verweerstoffen op te wekken. Voor actieve immunisatie (dus onvatbaarmaken) zijn de t. dus even bruikbaar als de toxinen zelf, maar aangezien ze niet of veel minder vergiftig zijn, is er minder gevaar aan deze methode verbonden. Het gelukt bijv. in voor diphtherie gevoelige individuen een bepaalde immuniteit tegen die ziekte te verwekken door hen in te spuiten met klimmende doses diphtherie-toxinen. Dit gaat echter met veel risico gepaard.
Sinds men echter het diphtherietoxine om kan zetten in een t., is het gevaar van deze injecties bijna geheel verdwenen, zonder dat ze hun nuttig effect hebben ingeboet.Wyers.