of steekspel, oefening in gecombineerde wapenvaardigheid en ruiterkunst, waaraan de riddergeest een element van spel en regels van hoofschheid verbonden had. Oorspronkelijk werden daarbij verschillende wapens dooreen gebruikt. Sinds de 14e eeuw echter onderscheidde men de joeste en het eigenlijk tournooi. De joeste was een tweekamp met de lans, waarbij het doel was den tegenstander uit het zadel te lichten.
De stooten der lans werden met het schild gepareerd. De naam t. werd beperkt tot dat wapenspel, waarbij ruiterschare tegen ruiterschare uitkwam, gewapend met zwaard en knots; het doel hierbij was, de vijandelijke schare te doorbreken en na een zwenking op de oude standplaats terug te keeren. Bijzondere vormen waren het geluksspel en de tafelronde; bij dit laatste tooiden de deelnemers zich met namen uit de Arthurlegende.De joestes werden meestal gehouden op den vooravond van een groot t. Alleen ridders konden aan deze kampen deelnemen. Over het harnas trokken zij prachtige wapenkleeden, versierd met hun geslachtskleuren en geschenken van hun geliefden. Herauten verkondigden hun namen en kwaliteiten; met de koningen traden dezen ook als scheidsrechters op. De overwinnaar werd plechtig uitgeroepen en ontving den prijs, vaak uit de handen van de koningin van het t. De verliezers verbeurden ros en uitrusting. Volgens een oude kroniek zou Godefroi de Preuilly († 1066) het eerst de regels van het t. opgesteld hebben.
Van kerkelijke zijde werd het t. heftig bestreden, omdat er levensgevaar aan verbonden was en het den ijver voor de kruistochten remde. De concilies van Clermont (1130, canon 9) en van Lateranen II (1139, can. 14) bepaalden, dat aan hem, die in een tournooi doodelijk werd gewond wel niet de laatste H.H. Sacramenten mochten onthouden worden, maar dat hem een kerkelijke begrafenis moest worden geweigerd. Het blijkt nochtans niet, dat de kerkelijke verboden veel uitwerking gehad hebben. Eerst na 1559, toen koning Hendrik II van Frankrijk in een steekspel gedood werd, is het t. in onbruik geraakt.
Lit.: L. Gautier, La chevalerie (1895); A. Schultz, Das höfische Leben zur Zeit der Minnesänger (II 1889, 106-150).
Boeren.
