Woord voor psychologen van zeer uiteenloopende richtingen (➝ Structuur, 3°); vooral echter voor de aanhangers der ➝ structuurpsychologie in de Duitsche beteekenis. W. Dilthey (* 1833, † 1911) gaf richting, doel en methode dezer psychologie aan. E.
Spranger, van wien vooral de term structuurpsychologie afkomstig is, tracht de fundamenteele typen van individualiteit op te sporen, bijv. den krachtmensch, den religieuzen, den socialen mensch. Om iemand te begrijpen moeten wij uitgaan van de persoonlijkheid als geheel met al haar betrekkingen tot omgeving en geschiedkundige ontwikkeling. Gedachten, gevoelens, hartstochten zijn op zich zelf zonder beteekenis, zij krijgen hun beteekenis en waarde door de wijze, waarop zij in godsdienst, sociale organisatie, wetenschap geobjectiveerd worden; om bijv. een godsdienstig-getint individu te begrijpen, moeten wij hem toetsen aan den godsdienstigen mensch als type. Jung, Kretschmer, Ewald, Birnbaum hebben andere typen opgesteld, afwijkend van pranger’s ideale typen.
Het onderscheid tusschen de verklarende en begrijpende opvatting in psychologie is door R. Jaspers ingevoerd in de psychopathologie. Het begrijpen bestaat volgens hem hierin, dat men zich den geestestoestand van „andere ego’s” realiseert en tevens beseft, hoe de eene toestand genetisch uit den anderen voortkomt. Het „ideale type” van manie is bijv. vroolijkheid, plus gebrek aan samenhang, plus een aandrang van gevoelens. v. d. Veldt.