Het n. vormt het essentieele gedeelte van het oog. Het strekt zich uit over de binnenzijde van het vaatvlies.
Over de functie van het n., zie ➝ Oog, alwaar ook afb.Ziekten van het n. komen veelvuldig voor. Ze veroorzaken over het algemeen geen pijn of andere ongemakken, maar geven aanleiding tot gezichtsstoomissen; in menig geval tot ernstige vermindering van de gezichtsscherpte en afwijkingen in het gezichtsveld. Ze kunnen het gevolg zijn van plaatselijke oorzaken; vaker treden ze op in den loop van algemeene ziekten: bijvsch. vormen van nierlijden, waar ze dikwijls een sombere prognose beteekenen; bij ernstige vormen van suikerziekte, bij vsch. bloedziekten.
Een ernstige ziekte van het n. is de retinitis pigmentosa, gekenmerkt door vroeg optredende ➝ nachtblindheid, verkleining van het gezichtsveld en vermindering van de gezichtsscherpte. De stoornissen nemen langzaam toe; op volwassen leeftijd zijn de meeste patiënten ongeschikt voor hun beroep en, tegen het 50e of 60e jaar, begint de toestand tot blindheid te naderen. Daartegenover is de therapie onmachtig.
Ziekten van de gele vlek veroorzaken zware stoornissen van het duidelijk zien, niet van het gezichtsveld: de patiënten kunnen alleen hun weg vinden, groote voorwerpen op afstand herkennen, maar het lezen wordt onmogelijk.
Loslating van het n., ablatio of dialysis retinae, is een zeer gevreesde ziekte, waarbij het n. los gaat van de onderlaag; treedt dikwijls plotseling op, het meest ten gevolge van zware myopie; vroeger bijna altijd ongeneesbaar, wordt sedert enkele jaren in menig geval met goed gevolg behandeld.
Netvliesbloedingen kunnen het gevolg zijn van velerlei oorzaken. De recidiveerende glasvochtbloeding, waarbij belangrijke bloedingen in het glaslichaam herhaaldelijk voorkomen, wordt het meest bij jonge lieden van het mannelijk geslacht gevonden; ze kan jaren duren en blijvend nadeel aan het oog toebrengen.
Zeldzaam is het gloom van het n., een boosaardig gezwel, dat bijna uitsluitend bij jonge kinderen wordt gevonden en waaraan de patiënten sterven, indien de kwaal niet vroegtijdig wordt herkend en het oog tijdig wordt uitgenomen.
