rechtshandeling volgens Rom. recht leidend tot bevrijding van het vaderlijk gezagsrecht (➝ Patria potestas). Te dien einde verkoopt (mancipeert, ➝ Mancipatio) de vader het kind (bij de e. van den filiusfamilias zijn drie mancipaties vereischt) aan een derde, waardoor het kind tot dien derde in afhankelijkheidspositie komt te staan (d.i. de rechtssfeer van het mancipium).
De derde laat het vervolgens vrij; het kind wordt dan „emancipatus”. Deze regeling berust op een voorschrift der Twaalftafelenwetgeving (leges XII tabularum).
In den keizertijd is de e. vereenvoudigd. Ze kan dan plaats hebben krachtens keizerlijk rescript.
De e. heeft aanvankelijk het karakter eener straf, later dat eener gunst. Waar de vrijlater enkele rechten bezit, zooals men die toekende aan den vrijlater van een slaaf (patronaatsrechten), komt het voor, dat de derde het kind na de mancipatio terug verkoopt aan den vader, zoodat deze alsdan zelf vrijlaat en daarmede de patronaatsrechten verwerft.
De e. heeft eenige overeenkomst met de hedendaagsche „handligting” (art. 473 vlg. Ned.
Burg. Wetb.). Voor Belg.
Recht, ➝ Handlichting; Ontvoogding.