stad in Thüringen, tot 1918 tweede residentie van den groothertog van Saksen-Weimar; ca. 45000 inw., bijna allen Prot. E. ligt in het dal van de Hörsel, 8 km voor haar monding in de Werre aan de N.W. uitloopers van het Thüringer Woud; het heeft een gunstige ligging voor het verkeer en wordt ook vanwege zijn Karolinabron (zwavelhoudende keukenzoutbron, tegen jicht, rheumatiek, lever-, nier-, gal- en vrouwenziekten) als kuuroord bezocht.
Belangrijkste industrieën zijn die van fietsen en vrachtauto’s, landbouw-machines, electrische apparaten, spinnerijen, brouwerijen.Eisenach heeft van de 7 middeleeuwsche kloosters, die het eertijds bezat, slechts de kerk (1235) en een gedeelte van den kruisgang van het voormalig Dominicaner klooster behouden. De Romaansche Nicolaikirche, nu gerestaureerd met een typischen 8-hoekigen toren, dateert uit eind 12e eeuw. De Gotische Georgenkirche is in 1887 gerestaureerd. Verder bezit de stad het vroegere residentiepaleis op de markt, 1742—’45 gebouwd, nu als museum ingericht, waarin schilderwerken van Defregger-Kaulbach en andere 19e-eeuwsche schilders. Verder nog het geboortehuis (zie plaat t/o kolom 513, dl. III) en standbeeld van J.
S. Bach; het sterfhuis van Fritz Reuter, nu Richard Wagner-museum. In ouden vakwerkbouw is het Luther-huis opgetrokken. Op de Karlsplatz een bronzen standbeeld van Luther, die van 1498 tot 1501 de Latijnsche school van E. bezocht. In de buurt van Eisenach bevindt zich de historische ➝ Wartburg uit de 11e eeuw.
