het zich zelf recht verschaffen zonder tusschenkomst der functionarissen, die van overheidswege met de zorg voor de rechtshandhaving belast zijn (rechter). De e. treft men vooral aan in primitieve rechtsgemeenschappen.
E. beteekent evenwel allerminst willekeur, al leidt ze daartoe gemakkelijk. Zeden, tradities, religie zijn de ordenende factoren, welke de e. beheerschen. Naarmate de samenlevingsverhoudingen ingewikkelder worden, naarmate de band tusschen recht en zeden (en religie) verslapt, naarmate ook het gezag der overheid sterker wordt, boet de e. in aan beteekenis.
De overheid neemt de rechtshandhaving over en verbiedt zelfs herhaaldelijk de eigenrichting. Hermesdorf.Alleen in de internationale volkerengemeenschap is e. helaas nog gebruikelijk (oorlog). Een overblijfsel van e. in het privaatrecht vindt men in art. 714 Ned. B. W. : het recht van den grondeigenaar om de in zijn terrein komende wortels en boomen van zijn buurman eigenmachtig te verwijderen (vgl. Belg. Veldwetb. art. 37).
Als een vorm van e., nl. defensieve e., kan men voorts beschouwen de noodweer (vgl. art. Ned. 41 Wetb. v. Str.; art. 416-417 Belg. S. W. B.). Stoop.