germanisme voor: edele gassen, naam (naar analogie van: edele metalen), gegeven aan een groep chemische elementen, gekenmerkt door hun onvermogen om scheikundige verbindingen te vormen. De e. zijn:
Naam Teeken (tevens molecuul) Rangnummer Atoomgewicht Smeltpunt Kookpunt Aanwezig-heid in de lucht in % Kleur van het spectraallicht Helium He 2 4,00 -272.07 *) -268,98 0,0005 geel Neon Ne 10 20,2 -248,8 246,3 0,0015 rood Argon A of Ar 18 39,88 -189,2 -185,76 0,932 blauw Krypton Kr 36 82,9 -156,6 -152 5x10-6 grijs Xenon X 54 130,2 -111,5 -107 6x10-7 grijs Emanatie Em 86 222 -71 -62 5x10-18 *) onder 25,3 at druk.
Voor emanatie, zie verder ➝ Radioactiviteit. De namen zijn afkomstig van de Gr. woorden: helios = zon (omdat het element het eerst op de zon werd ontdekt); neos = nieuw; argos = onwerkzaam (het eerst ontdekte e. werd genoemd naar zijn chemische inactiviteit); kruptos — verborgen; xenos = vreemd. De e. worden gewonnen uit de lucht; He ook uit bepaalde gesteenten en aardgassen. Bij de bereiding van vloeibare lucht en haar scheiding door distillatie in stikstof en zuurstof, vormt het mengsel van He en Ne de vluchtigste fractie. A ligt tusschen zuurstof en stikstof in. De overige zijn minder vluchtig dan zuurstof.
Een andere bron voor het verkrijgen van e. biedt de synthetische ammoniak-bereiding volgens Haber. He, verkregen uit aardgassen, wordt gebruikt als onbrandbare vulling voor luchtschepen. He en Ne, in de verhouding, waarin zij in de lucht voorkomen, vinden toepassing in de roode spectrale lichtbuizen voor reclame-doeleinden en mistbakens. Met A worden halfwatt-lampen gevuld; hiervoor zijn Kr en X ook voorgesteld. Zernike.
