Austerlitz - 1° (Tsjechisch: Slavkow u Brna) oud stadje, ten O. van Brünn gelegen (49° 10' N., 16° 62' O.), 6000 Tsjechisch-sprekende inw. Hier wint Napoleon op 2 Dec. 1806 den „drie-keizerslag” op tsaar Alexander I en Frans II van Oostenrijk en vestigt daarmee zijn overwicht op Eur.
Ter herinnering bouwden de Franschen bij Zeist de pyramide van Austerlitz. Deze slag bij A. is een voorbeeld van een doorbreking, die slagen kon, omdat de omvatting, waardoor de verbondenen Napoleon dachten te verslaan, niet verrassend werd ingezet. Napoleon had zijn hoofdmacht (Lannes, Bernadotte, Soult, Murat (cavalerie) en de garde) vereenigd N. van Puntowitz; Davoust was nog in opmarsch bij Klein Raigern. Van het korps Soult bezette een divisie en de cavalerie het terrein tusschen het meer van Satschan en Kobelnitz. De terugtochtsweg van de Franschen liep over Brünn in de richting van Weenen.
Daarom trachtten de verbondenen Napoleon te omvatten en van Weenen af te snijden door met hun hoofdmacht van Austerlitz uit, om het plateau van Pratzen heen, in de richting van Sokolnitz aan te vallen. De Noordelijke vleugel van de rest van het verbonden leger, onder Bagration, en het centrum, onder Koetoesow, zouden hun aanval eerst inzetten, als de hoofdmacht den Goldbach had overschreden. Doordat deze hoofdmacht reeds op 1 Dec. haar beweging aanving, kon Napoleon zijn tegenplan beramen en uitvoeren. Davoust moest van Klein Raigern tegen de verbonden hoofdmacht oprukken en diens opmarsch vertragen, terwijl Napoleons hoofdmacht (zonder Lannes) het plateau van Pratzen zou vermeesteren en Lannes den vijandelijken N. vleugel door een aanval zou binden. Na de vermeestering van het plateau van Pratzen zou Napoleons hoofdmacht zich verrassend weenden tegen de N. flank van de verbonden hoofdmacht, die dan in gevecht zou zijn met Davoust.
Dit plan gelukte volkomen. Nadat Pratzen was genomen, werden de Russen, die tegenover Sokolnitz stonden, van het N. uit aangevallen en over het meer van Satschan teruggeworpen. Bij hun vlucht over dit meer brak het ijs, waardoor zeer velen verdronken. De verbondenen verloren op een sterkte van ongeveer 90000 man 8000 dooden, 15000 gewonden en 23000 gevangenen. De Franschen verloren op een sterkte van 80000 man 1500 dooden en 4000 gewonden. Reeds op 6 Dec. werd een wapenstilstand gesloten.
v. Voorst. Voilà le soleil d’Austerlitz (Fr.), ziedaar de zon van Austerlitz; door deze woorden herinnerde Napoleon I op 7 Sept. 1812 bij de Moskwa zijn officieren aan den gelukkigen slag van 2 Dec. 1805 (Ségur. VII. Histoire de Napoléon et de la grande armée pendant l’année 1812. 9).
2° Ned. dorp, zie Zeist.