Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

GETALLENSYMBOLIEK

betekenis & definitie

noemt men de zinnebeeldige verklaring van getallen. Men vindt haar bij alle volkeren en in alle tijden.

Bekend is, dat het getal vooral voor de Pythagoreeërs een heel bijzondere zin heeft; men beschouwt het als het beginsel der dingen, vindt overal de getallenverhoudingen terug en meent dan ook, dat God de kosmos heeft geschapen op grond van de getallen.In het O.T. heeft vooral het getal 7 een aparte betekenis (7 dagen van de schepping, van de week, het getal 7 bij sabbatsjaar en jubeljaar), maar dan ook 3 en 40. In het N.T. is het vooral het boek der Openbaring, dat deze typische symboliek vertoont, daarin overeenstemmend met het boek Daniël en andere apocalyptische literatuur. Opvallend frequent is ook hier het gebruik van het getal 7, het getal der totaliteit (bijv. Openb. 5 : 1-b), maar ook een getal als 144 000, een veelvoud van 12 in Openb. 7 : 4, duidt iets aan van het alomvattende. Daarnaast vindt men meer dan eens de getallen 4 en 5. Bij verschillende van de hier genoemde getallen dient men trouwens ook te bedenken, dat iedere letter en dus ook elk woord een bepaalde getalswaarde heeft.

Geheimenissen en namen kunnen zo met getallen worden aangeduid; men denke inzonderheid aan het befaamde getal bbb (resp. bib) in Openb. 13 : 18, dat vrijwel zeker op een persoon en waarschijnlijk op Nero (Kaisar Neron) zinspeelt. Sommigen menen, dat ook in de structuur der Evangeliën, met name dat van Matth., getallen (vooral 7) te onderkennen zijn (bijv. in het getallenregister van Matth. 1, 3 maal 14 geslachten en bij de wonderbare broodvermenigvuldiging in 15 : 29-39). In dit verband moet ook de joodse Kabbala worden genoemd, die door getallenspeculatie een mystieke uitleg der woorden zoekt. Onder invloed van deze Kabbalistiek is ook een christelijke Kabbala met „heilige” getallen opgekomen. In sagen en sprookjes, bij bezweringen en andere magische handelingen, maar ook in allerlei modern bijgeloof spelen „heilige" en omineuze getallen, met name 3, 7, 11, 12 en 13 een grote rol. Tenslotte bestaat er ook verband tussen getallensymboliek en astrologie. G. s.