is een feitelijke verzameling van gekristalliseerde, verwoorde gedachten. Van oudsher heeft men door middel van ingenieus uitgedachte schrifttekens, aangebracht op allerlei materiaal, gepoogd het vluchtige woord vast te leggen.
Door het woord immers brengt de mens tot uiting wat hij denkt, treedt hij met de andere mensen in contact en ontmoet hij de ander. Eenmaal uitgesproken is het woord echter min of meer aan de vergetelheid prijsgegeven.
Het geheugen probeert waardevolle uitspraken vast te houden en met behulp daarvan tracht de mens ze mondeling door te geven aan het nageslacht, maar sterker dan elders vreet hier de tand des tijds. Daarom juist kwam men tot het te boek stellen van gedachten.
Men schreef op kleitafeltjes, op scherven en stenen, op perkament, papyrusvezels en papier, kwam tot boekrollen (zie aldaar) en tenslotte tot het ons bekende, openslaande boek (codex). Dank zij het boek kunnen wij nu nog in contact komen met de geschiedenis en het gedachtenleven van zeer oude volkeren.
Moest vroeger ieder exemplaar van een boek met de hand worden geschreven en was daardoor het boek ook materieel een zeer kostbaar bezit, sinds de uitvinding van de boekdrukkunst (1440) werd een grotere verspreiding zeer vergemakkelijkt en werd zo het boek als drager van geestelijke waarden van een ontzaglijke invloed. Het kan ten kwade werken, maar ook ten goede en heeft als zodanig een apostolische waarde (zie Lectuurvoorziening).
Ook God heeft het boek als openbaringsmiddel willen gebruiken. De Bijbel (= hét boek) bevat Gods woord, neergeschreven in menselijke taal. j.
V. D.
