Op 13 Januari 1902 hield de Berlijnse Assyrioloog Friedrich Delitzsch in tegenwoordigheid van keizer Wilhelm II de eerste van zijn lezingen met de pakkende titel „Babel und Bibel”, waarin hij met nadruk de oorspronkelijkheid en de zelfstandigheid van de bijbelse openbaring ontkende en beweerde, dat de godsdienst van Israël verre achterstond bij de overoude wijsheid der Babyloniërs. Sindsdien spreekt men van het Babel-Bijbel-Vraagstuk.
Men werd overbluft door de prachtige taal van Delitzsch en door het nieuwe van de vele vondsten bij opgravingen gedaan. Volgelingen van Delitzsch probeerden diens opvatting nader te begronden voor de verhalen van de oergeschiedenis in Genesis (Jensen, Gunkel, Zimmern), en sommigen gingen zóver, dat zij beweerden, dat niet alleen Israël en de andere Voor-Aziatische volkeTen, maar ook de Chinezen en de Mexicanen in hun religieuze ontwikkeling van Babylon afhankelijk waren (Winckler, Jeremias).Deze laatste opvatting kreeg de naam Panbabylonisme, en werd afdoende weerlegd, o.a. door F. X. Kugler.
Algemeen is men er nu wel van overtuigd, dat men bij de eerste reactie op het vinden van het vele nieuwe vergelijkingsmateriaal te veel oog had voor de overeenkomsten tussen Babel en Bijbel en veel te weinig lette op de verschillen. Op dit laatste komt het echter juist aan, want als die verschillen principieel zijn, wordt de afhankelijkheid zeer dubieus zo al niet onwerkelijk en zullen de overeenkomsten in andere factoren hun verklaring moeten vinden, zoals bijvoorbeeld stam- en taalverwantschap, geografische ligging enz.
D. L. B/J. v. D.
