Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

AFRIKA

betekenis & definitie

een der oudste, maar tegelijk een der jongste werelddelen, telt op een totaal van naar schatting 180 millioen inwoners ca. 14 millioen Katholieken, 10 millioen Protestanten en 5 millioen orthodoxe Christenen, d.i. 1/6 van het totaal. De Sahara is de scheiding geweest in dit continent, een geografische en een historische scheiding.

Daarom is ook de behandeling van dit werelddeel in twee delen te splitsen:Noord-Afrika is overwegend Mohammedaans. Het omvat de staten Marokko, Algerië, Tunis, Libye en Egypte. Hoewel hier in de eerste Christentijden zeer bloeiende Christengemeenten waren, vooral rond Carthago en Alexandrië, is met de komst der Muzelmannen het geloof zo goed als geheel verloren gegaan. Wel bleven door de eeuwen heen in Ethiopië (Abessinië) en Egypte Christelijke Kerken met een monophysietische leer (de Kopten) bestaan. De volken van de Noordafrikaanse kustlanden behoren tot de meest fanatieke Islamieten. Pogingen, die in de Middeleeuwen werden ondernomen om het Christendom er weer te vestigen, bleven zonder enig resultaat.

De Witte Paters van kardinaal Lavigerie hebben in de vorige eeuw wederom een poging ondernomen, doch ook tot nu toe zonder veel succes. De Katholieken in deze landen zijn hoofdzakelijk geimmigreerde Fransen en Italianen. De Mohammedanen, die noordwaarts door de Spanjaarden werden gestuit, hebben zich zuidwaarts gericht en de woestijnvolken der Sahara zo goed als geheel geïslamiseerd. Ook direct bezuiden de Sahara is hun invloed sterk.

Midden- en Zuid-Afrika is een der „jongste” gebieden ter wereld. Al was het bestaan bekend en het hele gebied reeds in 1497 omzeild, het heeft tot diep in de 19de eeuw geduurd, voordat het binnenland bekend werd. Want de kustvestigingen van Spanjaarden en Portugezen en de hiermee gepaard gaande missionneringen van de kust hebben weinig betekend. Actiever was in die tijd de Islam, vooral in Oost-Afrika, waar Zanzibar en omgeving onder sterke Arabische en dus Mohammedaanse invloed stonden. Het missiewerk begon pas in de tweede helft van de 19de eeuw na de grote ontdekkingstochten in Midden-Afrika, o.a. van de grote Afrikareiziger, de Schotse predikant Livingstone. De Katholieke Kerk oogstte een verblijdend resultaat.

In vele delen is het volgens getuigenis der missionarissen, alsof de jonge Kerk uit de eerste Christentijd hier herboren is. Kernen van geloof zijn Oeganda, Roeanda, Oeroendi en grote delen van Belgisch Kongo, alsmede Frans Equatoriaal Afrika. In deze gebieden is reeds meer dan 25 pct. der bevolking katholiek. Het gebied rond de kust van Guinee telt gemiddeld 8 à 10 pct. Katholieken. In deze streken is het Protestantisme als eerste gekomen en het telt er veel aanhang.

Doch ook de invloed van de Islam is hier zeer groot. Verder is het Protestantisme het sterkst vertegenwoordigd in Zuid-Afrika (2 voorts de afzonderlijke gebieden in Afrika en de kaart Verspr. van het Christ., Missiegebieden).