A. bn. en bw. (-er, -st)
I. Eig.
1. Agm. ontheven van alle beperking, belemmering, dwang: hij is zo -, in doen en laten, als een vogel in de lucht; een man zijn. Syn. onafhankelijk.
2. Inz.
a. wat het individu betreft
a. ongehinderd: hij loopt overal rond; -e jacht. * elleboog, hand, loop, spel, teugel, voet, vogel.
b. niet in slavernij: men kon vroeger de slaven vrij kopen.
c. niet in de gevangenis: weet je dat die verdachte alis? Tgst. gevangen,
d. niet meer met iets belast: van gebreken, van straf, van koorts, van zorgen. Tgst. behept,
e. niet tot iets verplicht: van krijgsdienst, van port; van dienst hebben; dat staat u -.
f. zonder te betalen: 1000 fr. per maand, en kost, vuur en licht -.
g. niet moreel gedwongen : -e arbeid; de -e gedachte, wil.
h. niet verloofd ; dat meisje is nog -.
i. niet door arbeid gebonden: ik ben vanavond een kwartiertje om te Spelen. Tgst. bezet.
j. los, vaardig: hij is te in zijn kunstscheppingen.
k. los van de regels: hij schrijft een te -e stijl; -e verzen.
I. niet streng aan de woorden gebonden: iets vertalen; een -e vertaling,
m. vrijmoedig : ik ben zo u daaraan te herinneren.
b. wat een inrichting betreft, (min of meer) onafhankelijk van de staat : een -e universiteit; het - of biezonder onderwijs; de -e of biezondere school,
c. M.E. wat een stad betreft, van geen leenheer, maar alleen van de keizer afhankelijk: Bremen, Hamburg en Lubeck dragen thans nog de titel van -e stad.
d. wat een staat betreft, onafhankelijk van een andere: een land.
e. wat zaken betreft
a. op zichzelf staand: een huis.
b. niet met een hypoteek bezwaard: een -e woning.
c. Plantk. niet vergroeid : -e bloembladen.
d. zonder gereedschappen: -e gymnastische oefeningen.
e. onbelemmerd, open: een uitzicht; in het -e veld.
f. Kaartsp. gezegd van de hoogste overblijvende kaart van een kleur.
II. Metn. (van I 2 aft) van de vrije man: de -e * kunsten.
Opm. Vrij vormt met werkwoorden scheidbare samenstellingen, waarvan hier alleen de voornaamste opgenomen zijn.
B. bw. redelijk, tamelijk : goed; wat geld; wat minder.
