lett. ‘verstrooiing’. De joodse diaspora begon reeds in de bijbelse tijd toen na de perioden van ballingschap, met name na die in Babylonië van 586-538 v.
C., joden niet meer naar hun eigen land terugkeerden omdat ze in het land van hun ballingschap inmiddels tezeer ingeburgerd waren. De grote expansie van de joodse diaspora kwam echter pas in de Hellenistisch-Romeinse periode toen joden over de gehele antieke wereld uitzwierven, van Perzië tot Spanje, van de Krim tot Libyë. Deze beweging was deels vrijwillig, deels echter ook omdat na oorlogen vele joden als slaven werden verkocht. Zo is de grote joodse gemeenschap in Rome voor een deel ontstaan doordat na de joods-Romeinse oorlogen joodse krijgsgevangenen in Rome op de slavenmarkt terecht kwamen. Rond het begin van de jaartelling woonden er vrijwel zeker meer joden buiten dan in Palestina. Men vindt joden in alle landen van het Middellandse Zee-gebied, zowel op het platteland als in steden, zoals tal van archeologische vondsten bewijzen en door literaire bronnen wordt bevestigd (zie bijv. Handelingen 2:9-11). Belangrijke centra van diasporajodendom waren naast Babylonië vooral Alexandrië, Antiochië aan de Orontes, en Rome.
