Jodendom van A tot Z

Prof.dr. Pieter W. van der Horst (2006)

Gepubliceerd op 14-02-2024

Alfabet

betekenis & definitie

In het laat-antieke jodendom werd bij de bijbelexegese in toenemende mate een specifieke waarde gehecht aan de letters van het Hebreeuwse alfabet waaruit de woorden waren samengesteld in plaats van aan de betekenis van die woorden zelf. Soms was het de getalswaarde van de letters die de diepere betekenis van de woorden onthulde (Gematria), soms was het de klankwaarde van de letters die de betekenis van woorden bepaalde, soms was het de uiterlijke vorm van de letters die de mystieke zin van woorden openbaarde.

Zo ontstond er gaandeweg (maar pas in de late oudheid of vroege middeleeuwen) ook een soort mystiek-magische literatuur over de letters van het alfabet, bijv. het Sefer Jetsirah en het Alfabet van Rabbi Akiva. Ook zijn er inscripties gevonden waarop alleen de letters van het alfabet zijn aangebracht, waarschijnlijk bedoeld als magisch afweermiddel. In enkele joods-hellenistische geschriften wordt Mozes als de uitvinder van het alfabet geschilderd.