Algemeen belang is wat een overheid redelijkerwijs moet doen om het welzijn van burgers en hun nazaten te bevorderen. Het komt overeen met de grootste gemene deler van de belangen van groepen burgers, waarbij rekening wordt gehouden met diversiteit.
Het algemeen belang staat vaak op gespannen voet met eigenbelang. Hoe minder belastinggeld de overheid heeft voor gezondheidszorg, onderwijs of politie, hoe meer burgers het gevoel hebben dat hun welzijn wordt bedreigd. Dit wordt versterkt wanneer overheden deelbelangen bedienen, selectief machthebbers steunen of mensen sociaaleconomisch discrimineren op basis van perverse algoritmen, en wanneer tegelijkertijd publieke voorzieningen zoals openbaar vervoer, vuilophaaldiensten en mobiel telefoonverkeer tekortschieten. Een overheid dient niet alleen risico's, maar ook winsten te socialiseren.
Op supranationaal niveau bestaan er ook algemeen gedeelde belangen. Binnen de EU schuurt het supranationale algemeen belang regelmatig met het landsbelang van een lidstaat. Bottom-up procedures en subsidiariteit staan centraal in het bereiken van gedeelde overeenstemmingen tussen de lidstaten (overlappende consensus).
Op wereldniveau bestaan er zogenoemde universeel gedeelde belangen. Mondiale algemene belangen botsen toenemend. Het landsbelang van China en de optelsom van belangen van het Westen botsen vooral inhoudelijk. De belangen van het Globale Noorden en het Globale Zuiden verschillen met betrekking tot de opwarming van de aarde. Zelfs het algemeen belang van universele mensenrechten blijkt vloeibaar.
Het begrip algemeen belang is vooral van betekenis voor samenlevingen in verandering. Het is onzeker of een bepaald innovatief geneesmiddel, ChatGPT, een vlucht naar Pluto of een schone Noordzee onder het gezamenlijke belang valt. Wel staat vast dat waarden als solidariteit en respect voor de natuur eronder vallen. De Gulden Regel van ‘wat gij niet wilt dat u geschiedt etc.’ waarschijnlijk ook. Kortom, het begrip 'algemeen belang' geeft een morele denkrichting aan en is minder een optelsom van (supra)nationale voorzieningen.
