Cognomen, lett. ’bijnaam’.
Aanvankelijk droegen de Romeinen gewoonlijk twee namen, een praenomen (voornaam) en een nomen gentilicium (gens-naam). Vanaf ca. 300 vC plachten aanzienlijke families daaraan een cognomen toe te voegen (bv. Lucius Aemilius Paullus) ter onderscheiding van de verschillende tot één gens behorende families. Eerst in het begin van de keizertijd drong deze gewoonte in alle bevolkingslagen door. Voorzover het cognomen erfelijk was, kon daaraan als vierde naam nog een individueel cognomen worden toegevoegd (bv. Lucius Cornelius Scipio Barbatus). Vrijgelaten slaven droegen praenomen en nomen van hun voormalige heer, hun vroegere eigen naam als cognomen (bv. Lucius Livius Andronicus). Bij adoptie nam de geadopteerde de twee of drie namen van zijn adoptant aan en voegde daaraan een cognomen toe dat met behulp van het suffix -anus van zijn eigen nomen gentilicium was afgeleid (bv. Publius Cornelius Scipio Aemilianus, de tweede zoon van Lucius Aemilius Paullus).Lit. A. Mau (PRE 4, 225-230). - B. Doer, Die römische Namengebung. Ein historischer Versuch (Stuttgart 1937). [Nuchelmans]
