Wat men Stof of substantie noemt is het bestaande doch illusoire geheel van sluiers die de fundamentele essentie van het heelal, die bewustzijn-leven-substantie is, omgeven. Vanuit een ander gezichtspunt is Stof of substantie in zekere zin de meest geëvolueerde vorm of uitdrukking van de gemanifesteer¬de geest in elke hiërarchie.
Dit is slechts een andere manier om te zeggen dat de Stof niets anders is dan de inherente energieën of krachten of vermogens van kosmische wezens, die zich hebben ontvouwd, ontwikkeld en tot manifestatie zijn gekomen. Het is de onderste en laagste pool van wat de oorspronkelijke en scheppende geest is; want geest is de voornaamste en oorspronkelijke pool van de evolutionaire activiteit, die door zijn inherente energieën de verschijning of manifestatie in de kosmische ruimten teweegbracht van het onmetelijke geheel van hiërarchieën. Tussen de oorsprong, of geest, en het resultaat, of de Stof, ligt de oneindige reeks van hiërarchische stadia of fasen, die aldus de levensladder of de ladder van het zijn vormen van elke zodanige hiërarchie.Wanneer theosofen over geest en substantie spreken, van welke laatste Stof en energie of kracht de gematerialiseerde uitdrukkingen zijn, moeten we bedenken dat al deze termen abstracties zijn — algemene uitdrukkingen voor scharen van wezens die gezamenlijk tot openbaring komen. Het hele evolutieproces is de verheffing van eenheden van essentiële Stof, van levensatomen (zie aldaar), tot een eenwording met hun geestelijke en meest innerlijke essentie. Zoals de kosmische aeonen de ene na de andere langzaam wegzinken in de oceaan van het verleden, zo lost de Stof pari passu weer op in de schitterende gebieden van de geest waaruit ze oorspronkelijk voortkwam. Alle omhulsels van het bewustzijn, alle verduisterende sluiers eromheen, ontstaan uit de Stof-zijde of donkere zijde of nacht-zijde van de natuur, die Stof is — de laagste pool van de geest.
