Gouden horizon encyclopedie

Dr. B.M. Parker (1959)

Gepubliceerd op 07-10-2024

LUCHTVAART

betekenis & definitie

De mens heeft eeuwenlang geprobeerd om, net als vogels, te vliegen. Volgens een oude, Griekse legende slaagden Daedalus en zijn zoon Icarus erin de aar-

de te verlaten met behulp van grote vleugels, die ze met was hadden gemaakt en aan hun lichaam hadden bevestigd. De vlucht van Daedalus, zo zegt de legende, werd een succes. Maar Icarus werd overmoedig; hij bleef stijgen en tenslotte kwam hij zó dicht in de buurt van de zon, dat de was van zijn vleugels smolt. Hij stortte in zee en verdronk.

In de elfde eeuw waren er opnieuw waaghalzen, die dwaze vliegpogingen ondernamen. Ze rustten hun armen en benen uit met een soort vogelvleugels en sprongen aldus uitgerust van heuveltoppen en hoge gebouwen. De meesten vielen te pletter of werden ernstig gewond.

De tijd ging verder en er veranderde veel in de wereld. Veel - behalve het verlangen van de mens om het luchtruim te veroveren. De vogels in de lucht vormden een voortdurende uitdaging aan het menselijk vernuft. Een van die eerste, die die uitdaging serieus accepteerde was de beroemde Italiaanse schilder, architekt, musicus, werktuigbouwkundige, uitvinder en geleerde Leonardo da Vinci. Hij maakte een nauwgezette studie van de vlucht van de vogels; bestudeerde de samenstelling van de lucht en ontwierp tenslottte zijn ‘orthoptère’; een machine, die voortbewogen zou worden door beweegbare vleugels en aangedreven door de armen en benen van een mens. Ondanks zorgvuldige voorbereidingen faalde de machine van Da \inci om dezelfde reden als de waaghalzen uit de elfde eeuw.

Ze vergaten allen, dat de spieren van de mens niet sterk genoeg zijn om met bewegende vleugels in de lucht te blijven. Daar kwam nog bij, dat Da Vinci een vergissing had gemaakt toen hij de vogelvlucht bestudeerde. In plaats van achteruit zoals de orthoptère’, bewegen vogels hun vleugels namelijk vóóruit.

Ondanks zijn vergissingen is Leonardo da Vinci de eerste geleerde geweest, wiens naam een plaats kreeg in de geschiedenis van de luchtvaart. Ongelukkigerwijs gingen na zijn dood in 1519 zijn luchtvaartkundige studies verloren. Pas in 1797 werden ze herontdekt. Een andere Italiaan, pater Francesco de Lana, probeerde in 1670 een luchtvaartuig te bouwen, dat aan vier leren ballonnen zou moeten opstijgen en dan verder met een zeil voortbewogen zou moeten worden. Ook dit plan liep op een mislukking uit. De pater was namelijk van plan zijn ballonnen luchtledig te maken - maar hij vergat, dat ze dan door de druk van de buitenlucht onmiddellijk samengedrukt zouden worden.

Pas toen de mens het idee van beweegbare vleugels opgegeven had, kwam er schot in de verovering van het luchtruim. Zo ontwierp Otto Lilienthal een toestel met vaste vleugels, waarmee hij erin slaagde van heuvelhellingen naar beneden te zweven. Clement Ader maakte in 1897 de eerste vlucht met een motorvliegtuig. Zijn machine bezat een propellor, die aangedreven werd door een motor van 40 PK. De vlucht, die hij maakte, was nog niet veel meer dan een korte sprong – maar van dat moment af lag het basisprincipe van de moderne luchtvaart vast en begon de vliegerij aan een verrassend snelle ontwikkeling. In 1903 maakte de Amerikaan Orville Wright al een vlucht van 12 seconden, waarbij hij zijn toestel zelfs bestuurde.

Op 13 januari 1908 vloog Farinan een gesloten cirkel van een kilometer lengte en op 25 juli 1909 maakte Louis Blériot met zijn eendekker zijn historische vlucht over Het Kanaal. Chavez was in 1910 de eerste, die de toen nog levensgevaarlijke tocht over de Alpen maakte en in 1927 zette Charles Lindbergh voorlopig de kroon op de ontwikkeling van de luchtvaart door in de eenmotorige ‘Spirit of St. Louis’ de Atlantische Oceaan te overbruggen. Vooral na de laatste wereldoorlog heeft de luchtvaart opnieuw een grote vlucht genomen. Het straalvliegtuig verscheen in het luchtruim; de geluidsbarrière werd voor de eerste maal in de geschiedenis doorbroken en er werden vliegtuigen gebouwd, die in staat waren loodrecht op te stijgen. Behalve de militaire luchtvaart profiteerde ook de burgerluchtvaart van deze ontwikkeling; moderne straalpassagiersvliegtuigen zijn op het ogenblik bijvoorbeeld in staat in minder dan 10 uur de Atlantische Oceaan over te steken.

Bij dat alles is de vliegveiligheid enorm toegenomen. Vliegers riskeren niet langer hun leven als ze de grond verlaten en in vergelijking met het aantal ongevallen op de weg zijn vliegtuigongelukken in onze tijd tot de uitzonderingen gaan behoren.

< >