Heel lang geleden al ontdekte de mens, dat voedsel veel minder snel bederft als het bij een lage temperatuur bewaard wordt - en dat talrijke spijzen en dranken koud bovendien beter smaken dan warm.
‘Koelkasten’ werden dan ook al heel spoedig populair - al duurde het heel lang voor het technisch mogelijk was een koelkast te construeren zoals wij die thans gebruiken. Aanvankelijk waren koelkasten niets anders dan ijskisten. In de winter werd ijs verzameld uit meren en rivieren; het werd opgeslagen in diepe putten en op die manier haalde het meestal het einde van de zomer. Een ijskist was zo gebouwd, dat een gedeelte ervan kon worden gevuld met blokjes ijs en de rest met spijzen en dranken die koelgehouden moesten worden. Terwijl het ijs smolt, koelde het de lucht in de voedselruimte af; die koude lucht hield op haar beurt de inhoud van de ijskist koel. Zodra de ijsblokjes gesmolten waren, werden ze ververst.
Na verloop van tijd gelukte het op kunstmatige wijze ijs te vervaardigen; die uitvinding liet ook de bevolking van landen zónder winter (en dus zonder ijs) van de ijskist profiteren. In de moderne tijd hebben mechanische ijs- en koelkasten de verouderde ijskisten praktisch geheel verdrongen. Zo’n moderne ijskast is gebaseerd op het natuurkundig principe, dat verdamping. . . afkoeling betekent.
De meeste moderne ijskasten worden aangedreven door elektriciteit (zie tekening). In de koelhuizen van zo’n kast bevindt zich een vloeistof, freon, die zeer snel verdampt. Tijdens die verdamping onttrekt de vloeistof warmte aan de omgeving; aan het inwendige van de koelkast dus. . . en aan het opgeslagen voedsel. De verdampte vloeistof wordt naar een condensor gevoerd, waar het gas opnieuw in vloeibare toestand wordt gebracht. Dan begint het proces opnieuw, aangedreven door een elektrische pomp.