Wie de afbeeldingen bijeen wil brengen van alle hoofddeksels, die in de loop der tijden door de verschillende volkeren en volksgroepen gedragen zijn, zou er een lijvig boekwerk mee kunnen vullen.
De mens heeft al eeuwenlang om twee redenen hoofddeksels gedragen. Hij had ze nodig om zichzelf en in het bijzonder zijn hoofd te beschermen tegen koude, zon of regen én hij gebruikte ze om zichzelf naar de mode van zijn tijd mooi te maken. Op het ogenblik begint de hoed een beetje in discrediet te raken. Ook in de koudste winters immers gaan steeds meer mensen blootshoofds lopen. Vooral mannen schijnen de hoed ontrouw te worden. Hoedenmakers echter zijn belangrijke lieden gebleven - zeker voor de miljoenen vrouwen op de wereld, die graag goed gekleed gaan en weten dat dit zonder hoed soms een moeilijke zaak kan zijn.
Hoofddeksels hebben ook altijd een belangrijk onderdeel uit gemaakt van een uniform. Een soldaat, een politieman, een postbode of een brandweerman is niet ‘compleet’ zonder pet, kepi of helm; bij officiële gelegenheden is het sommige van deze geüniformeerde lieden zelfs verboden zonder hoofddeksel te verschijnen.
Het klimaat heeft altijd veel invloed gehad op vorm en omvang van het hoofddeksel. Bontmutsen ontstonden in landen met lange, koude winters; sombrero’s, met hun brede randen, zijn afkomstig uit landen, waar de zon fel en langdurig schijnt en waar de schaduw van de brede hoedrand een verkwikking kan zijn. Sommige hoofddeksels worden alleen bij speciale gelegenheden gedragen; de ‘hoge zijje’ is daar een goed voorbeeld van. Hoofddeksels spelen ook een grote rol in de etiquette. We groeten elkaar door het lichten van de hoed; in sommige kerken verwacht men dat vrouwen uitsluitend met bedekt hoofd binnenkomen; soldaten groeten hun meerderen door de hand in een militair saluut aan pet of kepi te brengen.