Het woord ‘bibliotheek’ is afgeleid van de Griekse woorden biblion (= boek) en thèkè (= kast). Inplaats van een kast vol boeken duiden we er in het Nederlands echter een grote verzameling geschriften mee aan, die - keurig gerangschikt - bewaard worden in speciaal daartoe ingerichte vertrekken of zelfs gebouwen.
Sommige van onze bibliotheken zijn toegankelijk voor ieder, die in boeken geïnteresseerd is; andere zijn alleen bestemd voor geleerden of studenten. Veel plaatsen in Nederland hebben zo’n bibliotheek; men kan er boeken lezen (in de leeszaal) of voor een bepaalde tijd lenen. In enkele uitgestrekte gebieden (sommige van de IJselmeerpolders bv.) trekken zelfs rijdende uitleenbibliotheken rond.De oudst bekende bibliotheek is ontdekt in de ruïnes van het paleis van de Assyrische keizer Assurbanipal, die 700 jaar voor Chr. aan het bewind was. Zijn ‘bibliotheek bestond echter niet uit boeken maar uit stenen tafels, waarin hiërogliefen gekrast waren: bij opgravingen zijn 20.000 van deze tafels tevoorschijn gekomen.
Ook Egypte, Perzië, Griekenland en Rome hadden omvangrijke verzamelingen geschriften. Bekend vooral was de bibliotheek van Alexandrië, die 400 jaar voor Chr. werd gesticht en die hoofdzakelijk bestond uit papyrusrollen.
Tot in de Middeleeuwen werden boeken nog met de hand geschreven op perkamentbladen, die later samengebundeld werden. Zulke boeken waren natuurlijk erg kostbaar en daarom werden ze niet uitgeleend. Integendeel: ze werden met stevige kettingen vastgemaakt aan de kasten van de toenmalige bibliotheken. Tegenwoordig is het niet zo moeilijk meer om een bibliotheek op te bouwen. De moderne boekdrukkunst heeft het mogelijk gemaakt in korte tijd een groot aantal exemplaren van een boek te drukken en dit tegen een redelijke prijs in de handel te brengen. Pas na de uitvinding van de boekdrukkunst zijn over de gehele wereld de bibliotheken als paddestoelen uit de grond geschoten en is het mogelijk geworden boeken uit te lenen.
In een goede, moderne bibliotheek vinden we, behalve een comfortabele, goedverlichte leeszaal, tientallen kasten waarin duizenden en vaak zelfs tienduizenden boeken keurig zijn opgeborgen. Het vinden van een bepaald boek in die onafzienbare massa is echter niet moeilijk; alle boeken zijn volgens een bepaald systeem genummerd en via een catalogus of een kaartsysteem is dat nummer in een oogwenk te vinden. Bovendien is het bibliotheekpersoneel altijd bereid iemand te helpen bij het zoeken naar een bepaald boek of naar boeken over een bepaald onderwerp. Nog steeds zijn er links en rechts in de wereld bibliotheken, die beroemd zijn om hun uitgebreide verzamelingen en hun zeldzame exemplaren. De bekendste ervan zijn de bibliotheek van het British Museum in Londen (waar o.a. de tafels van Assurbanipal te vinden zijn!), de Lenin-bibliotheek in Moskou, de Amerikaanse Congres-bibliotheek in Washington en de Bibliothèque Nationale in Parijs. Ook Nederland heeft een omvangrijke Koninklijke Bibliotheek (gevestigd in Den Haag) en verscheidene goedvoorziene universiteitsbibliotheken.