(287? - 212 v. Chr.) Ongeveer 2000 jaar geleden werd de Griekse stad Syracuse geregeerd door Hiero.
Hiero ontbood op een dag een van de goudsmeden van de stad en gaf hem een klomp goud met de opdracht daarvan een kroon te maken. De kroon was snel gereed, maar tegelijkertijd hoorde Hiero bij geruchte, dat de goudsmid een deel van het goud voor zichzelf behouden had en dat het kostbare metaal in de kroon vermengd was met het goedkopere zilver. Bewijzen kon Hiero die diefstal echter niet; de kroon woog precies even zwaar als de klomp goud en niemand kende een middel om de zuiverheid van het metaal vast te stellen. Hiero wendde zich met zijn probleem tot de beroemde geleerde Archimedes. Ook die zat aanvankelijk met de handen in het haar. Hij wist wel, dat een kroon van zuiver goud méér ruimte in beslag zou nemen dan een kroon, waarin ook zilver was verwerkt maar hij kende geen enkel middel om die ruimte op te meten.
Tót de geleerde op zekere dag een bad nam en daarbij merkte hoe het water steeg als hij in de kuip stapte. Met de kreet ‘Eureka!’ (‘Ik heb het gevonden’) snelde hij naar zijn werkvertrek: hij had eindelijk een middel ontdekt om de eerlijkheid van de goudsmid te testen. Hij zou een schaal boordevol water doen en er dan de kroon in onderdompelen. Het water, dat over de rand heenliep, zou hij nauwkeurig opmeten. Daarna zou hij een goudklomp onderdompelen, die precies even zwaar was als de klomp, waaruit de kroon gemaakt was. Als de kroon inderdaad uit zuiver goud gemaakt was zou de hoeveelheid weggelopen water even groot moeten zijn.
Archimedes nam de proef - en de hoeveelheden water waren niet gelijk. De kroon bestond dus niet uit zuiver goud! Archimedes deed talloze andere ontdekkingen; o.m. berekende hij het schijnbare gewichtsverlies van een voorwerp, dat in water wordt ondergedompeld. Archimedes werd bij de inname van Syracuse door de Romeinen vermoord.