Kiev in de huidige Oekraïne, was de eerste hoofdstad van Rusland. De staat Kiev omsloot van eind tiende, midden elfde eeuw een enorm gebied. Na de kerstening van Rusland en de bekering tot het orthodoxe geloof (zie Vladimir van Kiev) moest Kiev een tweede Constantinopel worden. Heidense tempels werden afgebroken en overal verrezen nieuwe kerken, versierd met mozaïeken en fresco’s naar Byzantijns voorbeeld. Het paleis van Vladimir, dat 700 mensen kon herbergen, was een afspiegeling van de keizerlijke pracht en praal. De stad zelf werd door Vladimir en zijn zoon Jaroslav tot ongekende bloei gebracht. ‘In deze grote stad, de hoofdstad van het hele gebied, zijn meer dan veertig kerken, acht marktpleinen en ontelbare inwoners’, meldt de oudste beschrijving van Kiev (elfde eeuw).
Grootvorst Jaroslav gaf opdracht voor de bouw van de Sofiakathedraal in Kiëv. In 1050 was de plechtige inwijding. De kerk kreeg dezelfde naam als de Hagia Sofia in Constantinopel. Dit paste in het plan van Jaroslav om van Kiev een tweede Constantinopel te maken. In 1051 bouwde St. Antonius, de spirituele leider van het Russische klooster op Athos, het eerste klooster op Russische bodem, het Holenklooster. De eerste Russische iconenschilders, Alimpius en Gregorius, kregen daar hun onderricht. Geen enkel kunstwerk van hen bleef bewaard, maar in het klooster zijn nog steeds wandschilderingen met Vladimirs kleinkinderen te zien. In de twaalfde eeuw maakten oorlogen en invallen van steppenvolken een eind aan de stabiliteit. Kiev, moeder van alle Russische steden, verloor aan betekenis. Kiev werd op 6 december 1240 door de Mongolen verwoest.
