Ikonen Lexicon

Karin Braamhorst (2004)

Gepubliceerd op 01-03-2017

Dionysij

betekenis & definitie

Dionysii(1450-1508), ook Dionysius genoemd, was de belangrijkste Russische schilder na Rublev. Dionysius was een zelfbewuste man die leefde in een zelfbewuste tijd. Onder grootvorst Ivan III voelde Moskou zich de opvolger van Byzantium, dat in 1453 een prooi was geworden van de ‘zonen van Hagar’, de Turken.

De afhankelijkheid van de Tataren werd minder en de kerk propageerde de idee van Moskou, het derde Rome. De kerk spoorde de schilders aan de Rublev-manier van schilderen na te volgen. Dit deden zij ook tot meer dan honderd jaar na zijn dood. De meest belangrijke onder hen was Dionysius. Met hem begon de grote verfijning in de iconenkunst. De iconen van Dionysius vertegenwoordigden het idee van het derde Rome. Dionysius was geen monnik, maar een beroepsschilder. Steeds vaker werd het vak door lekenschilders uitgeoefend. Hiervoor waren alle iconenschilders monniken. Dit vond op subtiele wijze zijn weerklank in de iconenkunst. Rublev drong met zijn kunst door tot de kern van de orthodoxe geloofswereld; Dionysius had een oppervlakkiger benadering. Zijn iconen zijn zeer esthetisch, een bewust zoeken naar schoonheid omwille van die schoonheid. Dionysius was zeer bedreven in portreticonen, afbeeldingen van nationale heilige monniken en stichters van kloosters. Hij maakte schitterende Maria-iconen, waarop de moeder Gods in haar troostende alomtegenwoordigheid wordt weergegeven. Dionysius wist na Rublev prachtig innerlijke rust en diepe gelovigheid uit te beelden, met prachtige delicate kleuren, ijle, lichte figuren, minutieus lijnenspel in het gezicht, kleine, halfgesloten ogen, mooie contouren.

< >