Ikonen Lexicon

Karin Braamhorst (2004)

Gepubliceerd op 01-03-2017

Alziend Oog

betekenis & definitie

Het Alziend Oog is een mystiek thema in de icoonkunst. Van westerse oorsprong, komt pas vanaf de achttiende eeuw in de Russische kunst voor. Het vind mogelijk zijn oorsprong in de psalmpassage (XI, 4): ‘... Zijn ogen, peilende, zien, Zijn wimpers doorgronden de mens...’ Meestal is er een centraal medaillon met daarin Christus Pantokrator of Immanuel. Rondom dit centrale figuur zijn meerdere aureolen te zien met evangelistensymbolen, een Moeder Gods in orantehouding, serafijnen en God de Vader, soms als grijsaard afgebeeld. Zeldzaam is de toevoeging van het visioen van Ezechiël, waarin deze vier gevleugelde wezens ziet en vier zichzelf voortbewegende wielen (Ezechiël 1: 4-28).