Vijf weetjes over Suriname en Surinaamse Nederlanders:
- Suriname is een multi-etnische samenleving. De grootste groepen zijn de Creolen, Hindostanen, Javanen en Bosnegers. De etnische groepen en culturen leven goed met elkaar samen. In de politiek is dat anders, daar staan de groepen vaak tegenover elkaar. Surinamers vieren vaak elkaars religieuze feesten. Suriname is hierin een voorbeeld voor Nederland.
- In Suriname wordt grappend dit verhaal verteld over de verschillen tussen Creolen en Hindostanen. Als een Creool een koe krijgt voor zijn verjaardag dan slacht hij die koe en geeft een groot feest. Een Hindoestaan spaart in de loop van zijn leven een hele kudde bij elkaar.
- Er zijn weinig Surinaamse gezinnen waar de kinderen op een boos moment hun moeder ‘trut’ of hun vader ‘ouwe lul’ noemen. Er is meer respect voor de ouders dan bij autochtonen.
- In de jaren ’80 betekende het woord Surinamer in Nederland nog hetzelfde als messentrekker en crimineel. Dat is binnen vijftien jaar volledig veranderd. De meeste Surinamers zijn opgenomen in de meerderheidscultuur.
- Ruim zestig procent van de Creoolse kinderen wordt opgevoed door een alleenstaande moeder. Creolen zijn samen met de Antillianen de enige twee groepen in Nederland die matrifocaal zijn. De vaak sterke vrouwen zijn, ook naar de buitenwereld toe, de baas. Moeders leren hun dochters om niet teveel op mannen te vertrouwen: Je diploma is je man.
Hindostanen worden vaker opgevoed in strenge patriarchale gezinnen. Dochters worden soms uitgehuwelijkt. Het aantal zelfmoorden en zelfverminkingen door jonge Hindostaanse meisjes is groot. Er is ook veel verborgen leed door drank en thuisgeweld.
Surinaams-Creoolse godsdienst: Winti.
Winti is de godsdienst die door de slaven uit West-Afrika is meegenomen naar Suriname. Nederlandse kolonisatoren hebben jarenlang alle uitingen van Winti verboden. Ze hebben het altijd als ‘bijgeloof’ bestempeld. Veel Surinamers zijn daarom terughoudend om over winti te praten.
Winti betekent letterlijk ‘wind’, een ander woord voor geesten. Winti is een godsdienst die een zeer complexe godenwereld kent. Anana is God de schepper. Daarnaast zijn er veel geesten resp. goden die de zichtbare wereld beïnvloeden. Er zijn bijvoorbeeld goden van de lucht, het water, de bomen en de aarde. Magie, kruiden en rituelen spelen een grote rol. Winti geeft antwoord op zingevingvragen. Het geeft ook alledaagse handvatten om het leven te beïnvloeden op het terrein van de gezondheid, de liefde, examens en de oogst. Winti biedt een verklaring voor onbegrijpelijke gebeurtenissen. Een plotselinge ziekte kan bijvoorbeeld verklaard worden uit een vloek die door iemand over je is uitgesproken. Een bonuman (medicijnman resp. priester) kan dan uitkomst bieden. Om de goden gunstig te stemmen kan ook een ‘winti-pré’ worden gehouden: een rituele bijeenkomst met offers, dans en trance.
Winti is een vermenging van Afrikaanse, Hindostaanse en Javaanse elementen. Ook is er invloed van het christendom in terug te vinden.
