Mensen verschillen in de mate waarin ‘het etnische’ in hun bewustzijn voorop staat. Na elf september is het etniserende waarnemen toegenomen. Een vergelijking: als u net een Toyota hebt gekocht dan ziet u overal Toyota’s. Zwangere vrouwen zien overal andere zwangeren. Wie sterk etniserend denkt, ziet geen jongeren maar allochtone of autochtone jongeren. Hij ziet ook overal ‘hoofddoeken’. Die staan in zijn waarneming centraal. In bijgaand schilderij van Vermeer valt de hoofddoek niet op, waarschijnlijk omdat we het hebben leren kennen in een tijd dat het etniserende kijken nog niet zo sterk was.
Wie sterk etniserend waarneemt moét over een inbreker weten of die allochtoon of autochtoon is. Hij of zij kan met een Egyptische man alleen maar over allochtone onderwerpen praten, niet bijvoorbeeld over de school van zijn kinderen. Bij het lezen van criminaliteitcijfers wil hij de cijfers hebben per etnische groep. Hij is er nauwelijks in geïnteresseerd dat criminaliteit sterk met armoede, diplomabezit en conflicten in het gezin samenhangt.
Migranten voelen zich door de etniserende manier van waarnemen gereduceerd tot één element: hun allochtoon zijn. Een vrouw wil ook als meer gezien worden dan alleen als ‘vrouw’. Een Fries wil ook niet steeds tot ‘Fries’ gereduceerd worden.
