Samnium - Landstreek van Italië, die zich uitstrekt tussen Latium, Campania en Apulia. De bevolking behoorde tot de Oskisch-Umbrische tak van de Italici (zij sprak trouwens Oskisch) en had zich genesteld in de bergstreek van de zuidelijke Appenijnen. Oorspronkelijk vormde deze bevolking een Samnitische Confederatie met vier gebiedsdelen: dat van de Hirpini (ten zuiden van Beneventum), de Caudini (ten westen van Beneventum), de Pentri en de Caraceni (ten noorden van het gebied der Caudini, rond Bovianum Vetus). De Samnieten waren deels veehoeders in het gebergte ten noorden van Campania, deels landbouwers in verspreide dorpen. Langzamerhand en eerst door vreedzame kolonisatie, daarna ook met geweld, maakten zij zich meester van Campania. Dit was een voldongen feit aan het einde van de 5e eeuw v.C. Hierbij waren zij gestoten op de macht van de Etrurii en enkele Griekse steden. In 438 viel Capua in hun handen, in 420 was het de beurt aan Cumae. Aldus kwamen zij in botsing met het zich naar het zuiden evoluerende Rome, hetgeen aanleiding was tot de Samnitische Oorlogen in de 4e eeuw.
De kleinere gemeenschappen van de Samnieten werden geleid door een dorps- of staatshoofd, de meddix. Deze meddices kozen de militaire aanvoerder, toen de confederatie in oorlog was. Doch de band, die hen samenhield, was zeer los, aangezien elke vorm van centraal bestuur ontbrak. Hierdoor was het dan ook mogelijk dat Rome er betrekkelijk gemakkelijk in slaagde door het vestigen van kolonies in de losse samenhang een wig te drijven. Toch zijn de Samnieten de hardnekkigste en vaak succesrijke te genstanders van Rome geweest. Al werden zij omstreeks 290 v.C. definitief verslagen, zij bleven zich tegen Rome verzetten, telkens wanneer zij daartoe aanleiding en gelegenheid hadden.
Pas Sulla slaagde erin dit verzet definitief te breken in 82 v.C. door een volgens plan ten uitvoer gebrachte uitroeiing na de nederlaag bij de Porta Collina in de omgeving van Rome.
