Pontos Euxeinos - Oude benaming voor de Zwarte Zee, waarvan de oorsprong onzeker is, maar in elk geval ‘de gastvrije zee’ betekent.
Volgens de mythe zeilde reeds Iason met zijn Argonauten door de Pontos Euxeinos naar Kolchis, op zoek naar het Gulden Vlies. Vanuit de Egeïsche Zee vaart men door de Hellespont, de Propontis (‘Voorzee’) binnen, en door de tweede engte, de Bosphoros, bereikt men dan de eigenlijke Zwarte Zee. Reeds in de oudheid werd de doorgang bemoeilijkt door winden en stromingen. De zee zelf is berucht om haar verraderlijke stormen, en dit was misschien de oorsprong van de naam: de Grieken zouden haar die naam gegeven hebben ad captandum. Hoogst waarschijnlijk dateren de oudste nederzettingen van de Grieken op de kust ervan uit de 8e eeuw v.C. Doch de oudste archeologische vondsten stammen ten hoogste uit het einde van de 7e eeuw. De traditie leert ons dat Sino- pe en Trapezos, dochtersteden van Milete, gesticht werden omstreeks het midden van de 8e eeuw. Zij hadden als doel stopplaatsen te zijn op de handelsroute naar Urartu, vanwaar oosterse bronzen naar Griekenland werden vervoerd, evenals koper en ijzer. Tijdens de grote kolonisatieperiode werden op de kust van de Pontos Euxeinos een hele reeks kolonies gesticht. Milete stichtte in de 6e eeuw Amisos, Phasis, Appollonia, Odessos, Tomi, Istros, Tyras, Olbia, Panticapaeion. Megara stichtte Mesembria, Callatis, Herkleia, Chersonnesos (Krim). In deze steden werd veel aardewerk teruggevonden. In de 4e eeuw v.C. werd het gebied rondom de Zee van Azov de voornaamste graanbevoorrader van Athene. Door het contact met de Skythen ondergingen vooral Ionische kunstenaars een grote vreemde invloed, en zo ontwikkelde zich in het noorden van de Zwarte Zee een echte, Graeco-Skythische kunst. Toen tenslotte in 330 n.C. Constantinopel gesticht werd, werd de Zwarte Zee nog belangrijker. Belangrijke bronnen voor onze kennis van deze streken zijn Herodotos en Arrianos.
