Meer dan 2000 jaar geleden heerste Dionysius de Oudere over de Griekse stad Syracuse. Een van de leden van zijn hofhouding luisterde naar de naam Damocles.
Damocles was een praatjesmaker en een van zijn geliefkoosde onderwerpen was hoe prettig het voor Dionysius moest zijn om op de troon te zitten. Tenslotte kreeg de vorst er genoeg van om steeds maar weer te horen hoe gelukkig hij toch wel was en hij besloot Damocles een lesje te geven.
Dionysius richtte een groot feestmaal aan en daarbij gaf hij zijn babbelzieke hoveling de ereplaats. Damocles was daar zeer mee gevleid . . . tot hij tijdens de maaltijd onverwacht een blik naar boven wierp. Tot zijn grote schrik zag hij recht boven zijn hoofd een zwaard, dat opgehangen was aan een menselijk haar . . .
Dat zwaard hing daar natuurlijk op last van Dionysius. Hij wilde er Damocles mee aantonen hoe weinig plezierig het leven van een vorst in die dagen was - en hoe weinig er voor nodig was om een eind te maken aan een koninklijk leven.
Tegenwoordig zeggen we nóg vaak, dat ‘het zwaard van Damocles’ boven iemands hoofd hangt. We bedoelen ermee, dat het minste of geringste voldoende is om de betrokkene onheil te brengen.