(tuchthuis), een doelbewust voor de opsluiting van gestraften ingericht gevangenenhuis. waarvan het eerste 1596 in Amsterdam in gebruik werd genomen. Ontleent zijn naam aan de arbeid die daar door de opgeslotenen werd verricht, bestaande in het raspen en verwerken van verschillende houtsoorten.
Tot de oprichting werd besloten, omdat men de kapitale bestraffing van sommige misdadigers, in het bijzonder de nog jeugdige, als een bezwaar ging voelen. Men wilde hen aan produktieve arbeid wennen en hun terugkeer in de maatschappij vergemakkelijken. In 1597 werd een dergelijke inrichting voor vrouwen tot stand gebracht, het → spinhuis. Het Amsterdamse voorbeeld vond spoedig navolging, zodat binnen korte tijd vele steden haar rasp- en spinhuis hadden. Deze tuchthuizen kunnen als de voorlopers van de huidige gevangenissen worden beschouwd.Litt. T.A.Hallema. Gesch. van het gevangeniswezen (1958).
