(eig. Alba), Fernando Alvarez de Toledo, hertog van, Spaans officier en staatsman, *21.10.1507 Piedrahita, ✝11.12.1582 Lissabon.
Onderscheidde zich als officier in verschillende veldtochten; was op zijn 30e jaar opperbevelhebber van het keizerlijk leger. Zijn ruiterij leverde de beslissende bijdrage tot de nederlaag van de Duitse protestantse vorsten bij Mühlberg (1547). kwam na de → Beeldenstorm (1566) als bevelhebber van de Spaanse troepen naar de Nederlanden om de opstand te onderdrukken; vanaf 30.12.1567 was hij tevens landvoogd.Zijn doel in de Nederlanden was het vestigen van een gecentraliseerd bestuur. Daarom ook trachtte hij vaste belastingen in te voeren (→ Tiende penning). Over de gebeurtenissen tijdens zijn bewind in de Nederlanden: → Tachtigjarige Oorlog. De ongunstige wending die de gebeurtenissen in de Nederlanden in 1572 voor Spanje namen, waarvoor echter de verantwoordelijkheid meer bij Filips dan bij de ‘IJzeren hertog’ berustte, werd Alva noodlottig. Reeds vóór de verovering van Den Briel had Filips Medina Celi als opvolger van Alva naar de Nederlanden gestuurd, maar toen de geuzen genoemd succes hadden geboekt, wilde Alva zelf het verzet breken. Medina Celi vertrok.
Op 29.11.1573 echter droeg Alva het bewind over aan → Requesens, verliet 18.12.1573 de Nederlanden en keerde naar Spanje terug. In 1580 veroverde hij Portugal. Afb.p.15.
LITT. Duque de Berwick y de Alba, Contribuçión al estudio de la persona del III Duque de Alba (1919); M.Dominguez Berrweta, El grand duque de Alba (1944);
G.Rivera, El duque de Alba (1944); Epistolario del m Duque de Alba (3 dln. 1952); W.C.Mees, Alva (1957); W.Kirchner. Alva (1968).
