Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

Zurich

betekenis & definitie

1) een der grootste kantons van Zwitserland, volgens de rangregeling van 1813 het eerste kanton van den Bond, grenst ten N. aan het groothertogdom Baden en aan het kanton SchaH'hauseii, ten Z. aan de kantons St.-Gallen, Zug en Schwytz, ten W. aan 't kanton Aargau, ten ,0. aan ’t kanton Thurgau, is 31 vierk. mijlen groot, bevolkt met 267,000 bewoners, en heeft tot hoofdslad Zurich.

2) Zurich, het oude Turicum, Tigurum of Duregum, hoofdstad van het zwitsersche kanton Zurich, aan de Limmat, aan het uiteinde van het Meer van Z. (zie volgend art.), 9 mijlen bezuidoosten Bazel; 20,000 inw.; universiteit sedert 1833. Reeds onder de Romeinen bestond Turicum; in 1218 werd Z. rijksstad; reeds vóór 1250 had Z. zich bevrijd van de overheersching van den adel en zich eene democratische staatsregeling gegeven. In 1351 met het kanton dat zijnen naam draagt opgenomen in den Zwitserschen Bond, geraakte Z. in 1436 in twist met de kantons Giarus en Schwytz over het bezit van Tockenburg, onttrok zich daarop aan den Bond (1439) en sloot een verdrag met Oostenrijk, en keerde eerst in 1450 in den Zwitserschen Bond terug. In 1516 begon Zwinglins de kerkhervorming le prediken in Z., dat tevens vermaard is door den betrekkelijk hoogen trap van verstandelijke ontwikkeling, die er het deel werd van de bevolking: men placht Z. het Athene van Zwitserland te noemen. Het is de geboorteplaats van Gessner, Bodmer, Lavater, Meister, Fuseli, Hess, Pcstalozzi, enz. Bij Z. bevocht Massena 26 Aug. 1799 eene groote overwinning op de Russen. In 1859 (17 Ocl.) werd te Z. de vrede geteekend tusschen Frankrijk en Oostenrijk.
3) Meer van Zurich, Zürichersee, een slechts geringe breedte, doch negendhalf uur gaans lengte hebbend, en bij uitstek bekoorlijk meer in Zwitserland, wordt gesplitst in twee deelen (Bovenmeer en Benedenmeer). Het Bovenmeer, niet meer tot het kanton Zurich, maar tot de kantons St.-Gallen en Schwylz behoorende, begint bij Unznach, waar de Linlh er in valt, en strekt zich uit tot Rapperswyl; het Benedenmeer strekt zich uit tot de stad Zurich.

< >