Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

Peloponnesus

betekenis & definitie

d. i. eiland van Pelops, oorspronkelijk Apia genaamd, sedert de middeleeuwen Morea geheeten. Het groote schiereiland, dat het zuidgedeelte van Griekenland vormt, en met het vasteland verbonden is door de landengte van Corinthe.

Bij eene kusllengte van 150 mijlen, beslaat de P. in ’t geheel eene grondsoppervlakte van ruim 400 vierk. mijlen. Gewoonlijk wordt de P. ingedeeld in zeven landschappen, nl.: Achaia en Corinthië in het N., Argolis in het O., Laconié en Messenië in het Z„ Elis in het W. en Arcadië in het midden; doch de ware indeeling was meestentijds verschillend. Aanvankelijk telde men in den P. eene groote menigte onafhankelijke rijkjes: Sicyonië, Argos, Corinthe, Mycense, Tiryns, Hermione, Epidaurus, Trcezene, Cleonee, Pylos, Piste, Tegea (de twaalf steden van den Acheischeu Bond), enz. Langzamerhand werden de meeste dier rijkjes van hunne onafhankelijkheid beroofd door hunne machtiger naburen, en zoo vormden zich eenige overwicht-hebbende mogendheden, die, na lang met elkander te hebben gewedijverd in macht, eindelijk genoodzaakt werden den rang van eerste of voornaamste mogendheid af te staan aan Sparla. Onder de gebeurtenissen, die de geschiedenis van den P. kunnen vormen, verdienen melding: de stichting van het koninkrijk Argos, door lnachus, omstr. 1986 v. Chr.; de stichting van de koninkrijken Sicyonië (omstr. 1920), Sparta (omstr. 1880),Corinthe(omstr. 1350 v. Chr.); de aankomst van Pelops den Phrygiër, die omstr. 1350 over Elis regeerde, en zijnen naam gaf aan het geheele schiereiland; de verdrijving van de Heraelieden omstr. 1300 v. Chr., hunne herhaalde pogingen om in den P. terug te keercn, en hun eindelijke terugkeer aldaar (1190); het bezetten van de voornaamste troonen in den P. met verschillende leden uit het geslacht der Heraelieden; de Messenische oorlogen (743 en 685 v. Chr.); de vestiging van het overwicht der Spartanen in den P., hun wedijveren in macht met de Atheners, uit welken naijver de Peloponneezische oorlog ontstond (431— 404), die uitliep op de vernedering van Athene en de verheffing van Sparta (zie het vorige art.); de oorlogen tusschen Sparta en Thebe (371—363), in welke tijdruimte de P. herhaalde malen overweldigd werd; de pogingen van den Acheïschen Bond om het romeinsche juk af te schudden, de worstelstrijd van dien boud tegen Sparta, en de eindelijke herschepping van den P. en het overige Griekenland in een ï'omeinsch wingewest onder den naam van Achaia (146 v. Chr.). Onder het Grieksche keizerrijk vormde het schiereiland den themos van den Peloponnesus (685 na Chr.), doch sedert dien lijd voerde het den naam van Morea. Na de verovering van Constantinopel door de Latijnen, werd de P. als aandeel toegewezen aan de Franschen (1204); daarna ging de P. in handen over van de Venetianen, die er verscheidene nederzettingen vestigden. Zie MOREA.

< >