1) dorp in Frankrijk,dept. Aisne, ruim 8 uren gaans bezuidoosten Laon; 700 inw.
2) N.-cn-llray, oudtijds Driencourt genaamd, welke naam in de 12e eeuw in N. werd veranderd door Hendrik I, koning van Engeland, die er een kasteel liet bouwen. Eertijds eene vesting (die 1596 ontmanteld werd), was dit N. de hoofdstad van het landschep Bray; vermaard is de Neufchateller kaas. De stad N.-en-Bray ligt 10 uren gaans benoordoosten Rouaan, in 't fransche dept. Seine-Inférieure,en heeft thans 3700 inw.
3) stad in Zwitserland, in 't duitsch Neuenburg, lat. Neocomum, ook Novieaslrum en Noviburgum, ligt aan de uitwatering van den Seyou in het Meer van N., is omslr. 1034 gesticht door keizer Koenraad II, werd herhaalde malen door felle branden geteisterd (1248, 1269, 1450, 1714, 1750), en tweemaal door den Seyon overstroomd, heeft thans 8500 inw., en is de hoofdstad van bet swilsersche kanton N., dat, 14 a 15 vierk. mijlen groot, en met 88,000 zielen bevolkt, begrensd wordt door Bern ten N. O., Waadtland ten Z., het meer van Neufehatel ten Z. O., en Frankrijk ten W. In 1707 kwam dit kanton (destijds graafschap) aan den koning van Pruisen, die bij den vrede van Utrecht (1713) in 't bezit werd bestendigd, doch 1806 genoodzaakt was het aan Frankrijk af te staan, waarop Napoleon het tot een prinsdom verhief, dat hij aan Berthier schonk (die daarnaar zijn titel prins van Neufehatel voerde). In 1814 kwam N. vergroot aan Pruisen terug, doch werd 12 Sept. 1814 tevens (als 22e kanton) in den Zwilserschen bond opgenomen. De bevolking in N. was in twee scherp tegenover elkander staande partijen verdeeld (koningsgezinden en republikeinen), en in bet voorjaar van 1848 kwam die verdeeldheid tot eene uitbarsting, welke gewapende beweging de invoering van eene republikeinsche constitutie ten gevolge had. Wel zocht Pruisen die constitutie met geweld van wapenen omver te werpen (3—4 Sept. 1856), doch die poging mislukte; en langs diplomatieken weg werd uitgewerkt, dal de pruisische koninklijke dynastie voor goed van haar souvereiniteitsrecht op N. alstand deed (26 Mei 1857).
