voormalig koninkrijk in Spanje, waartoe ook het aan de noordzijde der Pyreneën liggende, thans met het fransche dept. Basses-Pyrénécs vereenigde landschap Neder-Navarre behoorde, vormt thans eene afzonderlijke spaansche prov., met Pamplona tot hoofdplaats; die prov.
N. is ruim 190 vierk. mijlen groot, met 297,500 bewoners (meerendeels Basken, die de oorspronkelijke bewoners des lands zijn geweest, Vascones, bij Plimus als Vacceêrs vermeld). De naam N. komt van het woord Navarros, hetwelk beteekent bewoners van het platteland. De Navarreezen waren lang getrouwe bondgenooten der Romeinen, en wederstonden waarschijnlijk de Sueven en de West-Gothen; doch in 778 werd Pamplona veroverd door Karel den Groote, door wien toen het grootste gedeelte van N. bemachtigd werd, terwijl het overige de prooi der Mooren werd. In 806 gaf Lodewijk de Vrome, destijds koning van Aquitanië, het bewind over Navarre aan graaf Aznar, die (824) daarin bestendigd werd door Pepijn, koning van Aquitanië, doch die zich 7 jaren later (831) onafhankelijk verklaarde. Hij werd 837 opgevolgd door zijnen broeder Sancho-Sanzio, die den titel van ‘graaf’ voerde; Garsitnine (GarciaXitnencs), zoon van Sancho, werd 857 zijns vaders opvolger, en nam 860 den titel van koning aan, De opvolgers van Carcia regeerden overN.tol 1076, toen SanchoIV van den troon werd gcslooten door zijn neef Sancho-Ramirus, koning van Arsgonië.Evenzoo droegen Pedro I en Alfons de Strijdlustige de beide kronen te gelijk. Bij den dood van Alfons (1)34) werd N. weder een afzonderlijk en op zich zelvcn staand koninkrijk. In 1234 begon eene nieuwe dynastie met Thibaut van Champagne, den zoon der erfdochter van N. Door het huwelijk van Johanna I, koningin van N., met Filips den Schoonc (1284) kwam dit land aan Frankrijk, waarmede het verecnigd bleef tot 1328. Hare kleindochter Johanna, de dochter van bodewijk X, krachtens de salische wet onbevoegd om den troon te beklimmen, erfde ten minste N., dat toen van Frankrijk afgescheiden werd. Dit koninkrijk N. kwam vervolgens aan hel geslacht Foix, daarna aan de familie Albret. Door Ferdinand den Katholieke, koning van Castilië en Aragoniê, werd geheel Opper-N. aan Jan van Albret ontweldigd (1512), zoodat deze slechts in het bezit bleef van Neder-N., zijnde het gedeelte benoorden de Pyreneên.Sedert dien tijd is Opper-N. bestendig aan Spanje verbleven. Sinds Hendrik lil van Bourbon, koning van NederN„ in 1589 den troon van F’rankrijk beklom onder den naam van Hendrik IV, hebben zijne opvolgers de koningen van Frankrijk tot 1830 altijd tevens den titel gevoerd van "Koning van Navarro".VORSTEN VAN NAVARRA.
Koningen van Navarra
Garcia I Ximenes, of Garsiminc 857
Fortunio 880
Sancho I 905
Garcia lI 926
Sancho II 970
Garcia III 994
Sancho III de Groote 1001
Garcia IV 1035
Sancho IV 1054
Koningen van Aragoniê en van Navarra.
Sancho V 1076
Pedro I 1094
Alfons I 1104
Koningen van Navarra.
Garcia V 1134
Sancho VI 1150
Sancho VII 1194
Thibault I (Champagne) 1234
Thibault II 1253
Hendrik I 1270
Johanna I 1274-1305
Koningen van Frankrijk en van Navarra.
Filips de Schoone 1284
Lodewijk Ie Hutin 1305
Jan I 1516
Filips de Lange 1316
Karel IV (1 in N.) 1322
Koningen van Navarra.
Johanna II 1328
Filips van Evrcux 1328
Karel II, de Slechte 1349
Karel III 1387
Jan II 1425
Bianche 1425
Eleonore 1479
Fr. Phébus de Foix 1479
Catharina en Joon d’Albret 1483
Hendrik II 1516
Johanna III d’Albret en Ant. de Bourbon 1555
Hendrik III (later Hendrik IV) 1572
