Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

Madagascar

betekenis & definitie

(het oude Menuthiasl), door de inboorlingen Nossindambo, en door de Arabieren Dzjezira-el-Komr genoemd, groot eiland in den Indischen Oceaan, 75 mijlen van de oostkust van ZuidAfrika, waarvan het door het kanaal van Mozambique

is gescheiden, is 10,500 vierk. mijlen groot (gemiddelde breedte 50 mijlen, bij eene lengte van 210 mijlen), wordt in de lengte doorloopen door bergen van 9 à 12 duizend vt. hoogte, is bevolkt met circa 5 millioen zielen, en heeft tot hoofdstad Tanarivo of Tananarivo. Langen tijd verdeeld in eene menigte rijkjes (daar iedere stam een afzonderlijk rijkje vormde), is M. in het begin der 19e eeuw nagenoeg geheel en al tot één koninkrijk vereenigd door het talent van Radama, het opperhoofd van den stam der Howas of Owas (den voornaamslen stam van al de volkeren van M.); alleenlijk het land van Anossi en eenige districten bleven aan zijne overheersching onttrokken. Tananarivo was zijne residentie. Onder zijne weduwe Ranawalo, die hem in 1828 opvolgde na hem te hebben doen vermoorden, begon zijn rijk in verval te geraken, hebbende hij zich slechts zoo lang staande gehouden door den steun der Engelschen, terwijl overigens de landen, welke Radama onderworpen had (door hem ingedeeld in een twintigtal provinciën) slechts schatplichtig waren aan zijn gezag. In 1863 was M. opnieuw het tooneel van eene omwenteling, en werd zijn zoon, Radama II, die 1846 het Christendom omhelsd had en 16 Aug. 1861 zijne moeder Ranawalo op den troon opgevolgd was, door de saamgezworene Howas vermoord (12 Mei 1863). Reeds bij de ouden was M. bekend; in de 13e eeuw wordt het onder den naam van Magastar vermeld door Marco Polo, en 1506 werd het door de Portugeezen bezocht. Niemand heeft er zich kunnen vestigen. Sedert 1642 bad Frankrijk er eenige factorijen; maar toen graaf Beniowski, door Frankrijk in 1774 derwaarts gezonden, zich onafhankelijk had willen maken, werd hij door de Franschen zelven bevochten, en zijne factorij werd vernield (1786). Sedert 1815 hadden de Franschen er opnieuw eenige punten bezet (Tintingue, Tamatave, Foulpointe); maar zij hebben die in 1831 verlaten, na eenen ongelukkigen oorlog tegen de Howas, die door de Engelschen tegen de Franschen opgehitst waren.

< >