Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

Lauzun

betekenis & definitie

(Antoine Nompar de Caumont, hertog van), een der hofgrooten van Lodewijk XIV, geb. in Gascogne omstr. 1632, gest. 1723, was gedurende eenigen tijd de gunsteling des konings, die, na hem reeds tot gouverneur van Berri en tot maréchal-decamp benoemd te hebben, hem de toezegging deed, dat hij hem grootmeester der artillerie zon maken; doch L. had de onvoorzichtigheid op die belofte des konings te snoeven, hetgeen Lodewyk XIV aanleiding gaf om een ander tot die hooge waardigheid te benoemen. Hierover verbolgen, vergat L. zich zoo ver, dat hij zijnen degen voor des konings oogen aan stukken brak en zwoer, niet langer te willen dienen onder eenen vorst, die zijn woord had geschonden.

Voor deze buitensporigheid werd hij naar de Bastille gebracht; doch reeds eenige dagen later weder op vrije voeten gesteld, kwam hij opnieuw in ’s konings gunst, en ontving zelfs de toezegging, dat hij zou trouwen met de hertogin van Montpensier, kleindochter van Hendrik IV; door een hofkabaal werd dit huwelijk verijdeld, ofschoon sommigen daarentegen beweren, dat het in het geheim werd voltrokken. Om L. te troosten wilde bodewijk XIV hem tot maarschalk benoemen, en vertrouwde hem het kommando toe over de armee, die naar Vlaanderen gezonden werd (1671); maar L. had het ongeluk mad. de Montespan te beleedigen, die destijds alvermogend was, en eensklaps viel hij in ongenade. Hij werd in den kerker geworpen, en bracht 10 jaren in de gevangenis door, waarna hij gebannen werd. In 1688 begaf hij zich naar Londen, en werd door koning Jacobus II gekozen om de koningin van Engeland naar Frankrijk te vergezellen. Zoodoende kwam hij opnieuw aan het hof; doch het gelukte hem niet, weder gelijk vroeger, in de gunst te komen. Zoo lang de hertogin van Montpensier leefde bleef L. ongehuwd ; tweejaren na haren dood trouwde hij met mademoiselle Durfort.(Armand Louis de Gontaut de Biron, hertog van), geb. 1747, was lang bekend onder den naam van Lauzun, en nam den titel van hertog de Biron eerst aan na den dood van zijnen vader Louis-Antoine (1788). Na eene tamelijk woelige jeugd trad hij in krijgsdienst, en ging in Amerika vechten voor de onafhankelijkheid van dat land. Afgevaardigd terStaten-Generaal 1789, sloot hij zich aan bij de partij van den hertog van Orleans; 1792 stond hij als generaal aan het hoofd van de legers [der republiek, en onderscheidde zich bij verschillende gelegenheden; desniettemin werd hij aangeklaagd bij de Conventie, in hechtenis genomen en ter dood gebracht (51 Dec. 1793).

< >