lat. Lapurdum (het AquaCelince der Romeinen), sterke stad en zeehaven in het fransche dept. der Neder-Pyreneën,in de landstreek tusschen de zamenvloeijing van de Nive en den Adonr, 1 uur gaans van de uitwatering in de Biskaaische Zee, wordt door de genoemde rivieren in drie deelen gesplitst, nl. de oude stad, de nieuwe stad, en de voorstad St.
Esprit; B. telt circa 20,000 inw.,heefteene bloeijende scheepvaart en vele fabrieken, drijft handel voornamelijk met Spanje, de koloniën en het Noorden, en is eene vrije haren. Een geruimen tijd behoorde B. aan het hertogdom Aquitanië; vervolgens kwam het in handen der Engelschen, die er meester van bleven, totdat Karel VII het hun ontweldigde. Sedert dien tijd is B. veertien maal belegerd, zonder ooit door de belegeraars veroverd te zijn. In 1565 had te B. de beruchte zamenkomst plaats van Catharina de Medici met den hertog van Alba betreffende het onderdrukken van het Protestantismus in Frankrijk. Te B. deed Karel IV den 5 Mei 1808 gedwongen afstand van den spaanschen troon ten behoeve van Napoleon, waardoor de Bourbons uit Spanje werden verdreven, hetgeen én voor dat land én voor Napoleon echter slechts eene bron werd van rampen. Den 10 Mei 1808 werd te B. de Bayonner Conventie geteekend tusschen het groothertogdom Warschau en Frankrijk. Te B. werden de bajonetten uitgevonden, die dan ook naar B. aldus genoemd zijn; het is de geboortepl. van den abbé St. Cyran,van J.Lallitte.enz.
