1) het oude Arelate, dat door de Massilianen Theline genoemd werd, stad in het fransche dept. Monden van de Rhône, op den linker Rhôneoever, 25,000 inw., en door de haven (die door het Canal d’Arles in gemeenschap staat met de Middellandsche Zee) een levendig handelsverkeer.
A. werd op zijn minst 2000 jaren v. Chr. gesticht (de celtische naam Ar-lait beteekende : bij de wateren). Ten tijde der Romeinen was A. de zetel van een prefect. Het was eenigen tijd de residentie van keizer Constantijn (keizer Constantijn de Jonge werd te A. geboren), waarnaar het de namen bekwam van Cmistantina en Julia Materna; later ook eenigen tijd de residentie van den Gothen-koning Euric, en sedert 879 de hoofdstad van het koningrijk Arelat, waaraan het zijnen naam had gegeven. Verscheidene kerkvergaderingen (conciliën of synoden) werden hier gehouden, Arelalische synoden. De eerste (314) besliste in het nadeel van Donatus; de tweede (354) veroordeelde Athanasius; de derde stelde verscheidene bepalingen vast, betrekking hebbende op de kerke- en kloostertucht; de vierde veroordeelde de predestinatie-leer van den presbyter Lucidus.2) A., lat. Arulas, eene kantons-hoofdplaats in het dept. der Ooster-Pyreneën, aan de Tech; circa 2000 inw.; minerale bronnen, heete zwavelbaden, eene ijzergieterij, en in de nabijheid eene loodmijn.
