1) A., bijgenaamd de Regtvaardige, was een der 10 aanvoerders van de Atheners tegen de Perzen bij Marathon; door Themistocles beschuldigd, werd hij door het Ostracismus uit Athene gebannen. Tijdens den oorlog met Xerxes gaf hij op zulk eene schitterende wijze blijk van zijne vaderlandsliefde, dat het tegen hem bestaande verbanning-vonnis werd ingetrokken.
Reeds in den slag bij Plateæ tegen Mardonius (droeg hij als bevelhebber der Atheners veel bij tot de overwinning; met de gewigtigste posten in de dienst zijns vaderlands bekleed, en met het grootste vertrouwen vereerd, stierf hij in een hoogen onderdom.2) A., de heilige, atheensch wijsgeer, omhelsde het Christendom, en diende in 125 eene Apologie voor de Christenen in bij Adrianus; dat stuk bestaat niet meer;A.'s gedenkdag is 31 Aug.
3) A. (P. Ælius), uit Mysië, rhetor en sophist uit de 2e eeuw na Chr., beroemd door zijne reizen in Azië, Griekenland, Italië en Egypte tot Ethiopië. Daar hij door zijne welsprekendheid van keizer Antoninus eene vorstelijke bijdrage had weten te bekomen voor den weder-opbouw van Smirna, dat door eene aardbeving verwoest was, werd hem door de inwoners dier stad een metalen standbeeld opgerigt en den eernaam geschonken van tweeden stichter van Smirna. Als redenaar werd hij door zijne tijdgenooten bewonderd. Behalve een theoretisch geschrift over de welsprekendheid, zijn nog 55 redevoeringen en declamatiën van hem in wezen, uitgegeven door Dindorf (3 dln., Leipzig 1829) en doorWaltzin de "Rhetores graeci” (Stutgart 1832).
4) A., uit Milete, in de Ie of 2e eeuw v. Chr., schreef de zoogenaamde “Milezische Geschiedenissen”, louter verdichte verhalen in den trant van de hedendaagsche romans en novellen. Ze waren van zeer lasciven inhoud, doch werden in den ouden tijd druk gelezen ; er is niets van tot ons gekomen.
5) A. (Quintilianus),grieksch schrijver uit den eersten tijd onzer jaartelling; er bestaat nog van hem eene belangrijke verhandeling overdeoude muziek (te vinden in de “Auctores septem antiqua; musicae" van Meiboom, 2 dln. Amsterdam 1652).
6) A., uit Thebe, een voortreffelijk schilder van veldslagen en veroveringen, leefde omstreeks 370 tot 330 v. Chr. Op een zijner stukken, den strijd der Macedoniërs en Perzen voorstellende, waren meer dan honderd personen afgebeeld; zijn meesterstuk was echter een treurtafereel vap eene veroverde stad, in de hoofdgroep eene stervende moeder voorstellende, die haar kindje van hare borst afweert, opdat het geen bloed zal inzuigen in stede van melk.
