Onder de velen, die dezen naam gedragen hebben, doen zich voornamelijk opmerken;
1) A., grieksch wijsgeer, geb. te Milete, bloeide te Athene omstreeks 460 v. Chr. Hij was een leerling van Anaxagoras, en werd de leermeester van Soerates; hij onderwees de ionische philosophie, werd de Natuurkundige bijgenaamd, omdat hij zich veel met de natuur bezig hield; hij leerde dat de begrippen van goed en kwaad, van regtvaardig en onregtvaardig slechts denkbeeldige onderscheidingen en bloot willekeurige opvattingen zijn van menschen; ook vermoedde reeds hij dal de aarde rond moest zijn.
2) A., zoon van Semenus een der Heracliden, werd door zijn broeder verdreven, vlugtte naar Cisseus, koning van Macedonië, en stichtte daar eene dynastie, uit welke Alexander de Groote afstamde.
3) A., koning van Sparta ten tijde van Lycurgus.
4) A.,natuurlijke zoon van den macedonischen koning Perdiccas II en, nadat de wettige troon-opvolger vermoord was, koning van Macedonië (413 v. Chr.), werd van grooten invloed op deszelfs binnenlandsche ontwikkeling, zoo door het aanleggen van wegen als door het stichten van steden, en vooral ook doordien zijn hof de verzamelplaats werd van beroemde dichters en kunstenaars (zooals Euripides, Zeuxis en anderen), en van hetzelve de verspreiding van grieksche beschaving uitging; hij stierf 399 v. Chr.
5) A., veldheer van den pontischen koning Mithridates den Groote, door wien hij met een groot leger om de Romeinen te beoorlogen naar Griekenland werd gezonden, waar hij bij Cheronea (87 v. Chr.) door Sylla geslagen werd. De voorzijnen koninklijken meester ongunstige vrede, dien hij sloot, maakte dat hij, door Mithridates verdacht, overliep tot de Romeinen toen de oorlog met Mithridates op nieuw uitbrak. Zijne latere lotgevallen zijn niet bekend.
6) A., zoon van den vorige, werd door Pompejus priester van Bellonate Comana (63 v.Chr.); doch door zijn huwelijk met Berenice, de dochter van den egyptischen koning Ptolemeus Auletes, die haren vader van den troon stiet, zelf op dien troon gekomen, moest hij dit reeds 6 maanden daarna met zijn leven boeten, na eenen veldslag, dien hij verloor tegen den romeinschen proconsul Gabiöius, door wien Ptolemeus Auletes op den troon hersteld werd.
7) A., zoon van den laatstgenoemde, was de opvolger zijns vaders in diens priesterlijke waardigheid, doch werd door Cesar afgezet.
8) A., zoon van den vorige, werd tot koning vanCappadocië verheven door Antonius, dien hij hielp tegen Octavianus. Deze, Antonius overwonnen hebbende, bestendigde Archelaus echter in zijn koningschap en vergrootte zelfs zijn rijk;doch Tiberiusontbood Archelaus naar Rome, waar hij hem aanklaagde, dat hij nieuwigheden had ingevoerd, die strijdig waren met de wetten; eer Tiberius hem ter dood kon laten brengen, stierf A., afgeleefd en oud, te Rome anno 17 na Chr.
9) A. (vermeld Matth. 2 : 22), zoon van kouing Herodes van Judea, werd opvolger zijns vaders anno 1 na Chr., doch had weldra te kampen met de onrustige Joden,en zocht toen hulp te Rome; door Augustus werd hij, met den titel van einarch over de provinciën Judea, Samaria en Idnmea, in zijne waardigheid bestendigd; doch na negen jaren als zoodanig geregeerd te hebben, werd hij om zijne wreedheid afgezet en naar Gallié gebannen. Zijne landen werden toen vereenigd met het romcinsche wingewest Syrië.
10) A., uit Priene, bekwaam beeldhouwer, vervaardigde devergoding van Homerus, welk meesterstuk 1658 teruggevonden is op Irattochia, eene villa der Colonnaas.
11) A., bisschop van Casghar in Mesopotamië in het laatst der 3e eeuw; bragt den ketter Manes tot zwijgen. Van zijne in het Syriscb geschrevene weerlegging der manichesche stellingen zijn grieksche en latijnsche vertalingen gemaakt, die nog in wezen zijn.
