naam van eenige steden in Frankrijk.
1) A. (lat. Aqwe Sexlite), fransche stad. hoofdplaats oudtijds van Provence, tegenwoordig van het dept. Ajaccio Bouches-du-Rhône, aan de kleine rivier Are, 3 ½ mijl benoorden Marseille ; 26,000 inw. Schoone straten, verscheidene prachtige gebouwen, fraaije wandelwegen rondom. Aartsbisschoppelijke zetel; geregtshof, academie van wetenschappen sedert 1100 (A. wordt ook wel het Athene van zuidelijk Frankrijk genoemd) ; museum van schilderijen en oudheden, kabinet van natuurlijke historie, rijke bibliotheek; bedrijvige nijverheid ; veel handel in olie, die hier de beste is uit geheel Frankrijk; enz. In de nabijheid thermale bronnen, eertijds zeer beroemd. Bij die bronnen werd A. gesticht omstreeks 123 v. Chr. door Sextius Calvinus, naar wien het zijne latijnsche benaming droeg. In de Minderbroeders-kerk is de graftombe van markies d’Argens. In het jaar 101 v. Chr. werd bij A. de beroemde overwinning behaald door Cajus Marius op de Teutonen. Bloeijend onder het keizerrijk, werd A. verwoest door de Arabieren ten tijde van Karel Martel, doch herbouwd door de graven van Provence, die het tot hunne residentie kozen. Hier ontstond de tonlousaansche volkstaal langue d’oc (zie LANGUEDOC) en de provençaalsche letterkunde. A. is de geboorteplaats van Tournefort, Adanson. Vanloo, Vauvenargues, d’Entrecasteaux.
2) A. Zie Aix (eiland).
3) A., aan de Othe, dept. Aube, kantons-hoofdplaats, 3 mijlen bewesten Troyes, met ruim 2000 inw. en beroemde katoenspinnerijen.
4) A. of Aix-d’Angilon, kantons-hoofdplaats,dept. Cher, 2 ½ mijl benoordoosten Bourges; 1500 inw., romeinsche oudheden en ruinen van een kasteel.
