1) stichter en hoofd van de sekte der Anomeers (naar het Grieksch anomoion), dus genoemd omdat zij de leer voorstonden, dat de Zoon in alles ongelijk was aan den Vader en een geheel afzonderlijk wezen. Zij vormden de partij van het zuivere Arianismus, en hunne dwaalleer werd ook omhelsd door den voornaamslcn leerling van Aëtius, met name Eunomius, naar wien ze ook wel Eunomianen genoemd werden; wijders door Eudoxus, door Acacius van Cesarea, door Georgius van Alexandrië, en door de meeste westerschc Arianen.
Door Theodosius den Groole werden de Aëtianen uit alle steden verdreven, weshalve zij zich in de woestijnen ophielden en in geheime (plaatsen hunne bijeenkomsten hadden, waarom men ze ook Troglodyten noemde. Aëtius droeg, om zijne leer, in de oude kerk den bijnaam van atheïst of godloochenaar; hij was geboortig uit Syra, volgens IMiUostorgius uit Coelcsyrié, volgens anderen uit Anliochiè. Zoon van een koperslager, oefende hij nog een tijdlang na zijns vaders dood dit ambacht uit, om zijne moeder te onderhouden; en eerst toen deze overleden was, volgde hij zijne neiging voor eene wetenschappelijke loopbaan, reisde eene poos rond met een rondlrekkenden geneesmeester, zekeren Popolis, nam deel aan de geneeskundige eolloquiën, toonde zich daarbij een duchtig redetwister, ontwikkelde zich tot een wijsgeerigen sofist, en mengde zich van toen af in de ariaansche geschillen. Hij werd gedurende zes maanden onderwezen door bisschop Paulinus van Antiochië, en begon van toen af, in een zeer bewogen levensloop, de plaats in te nemen, die hij in de kerkelijke geschiedenis bekleedt. Hij stierf eindelijk te Constantinopel, en wij weten van hem, dat hij brieven aan keizer Gonstantius geschreven, en dat hij 500 theologische verhandelingen nagelaten heeft.2) een der grootste veldheeren uit den laatsten tijd van het romeinsche keizerrijk, leefde onder Valentinianus III, keizer van het Westerschc rijk. Hij verdedigde de Galliërs tegen de invallen der Franken en Burgundiërs, en vernielde de armee van Attila in de Catalaunische velden (bij Chalons), anno 451. Hij werd (454) omgebragt door Valentinianus zelven, die naijverig was op zijnen roem en op de hooge achting, waarin hij stond. Aëtius had bloedige gevechten met graaf Bonifacius, welken veldheer hij eigenhandig doodde in een gevecht, dat hij hem leverde in Italië.
